Soraqsız (sifət və zərf): Bu söz kökünə görə "sorğu" sözündən törəmişdir və "sorğu olmadan", "soruşmadan", "xəbər vermədən", "xəbərdarlıq etmədən", "icazə almamadan" mənalarını ehtiva edir. Ümumi mənası, bir əməlin və ya hadisənin hər hansı bir əvvəlki sorğu, icazə və ya xəbərdarlıq olmadan baş verməsidir. Zərfiyyət funksiyasında işləndikdə hərəkətin necə baş verdiyi haqqında məlumat verir, sifət funksiyasında isə əməlin və ya hadisənin xüsusiyyətini bildirir.
Məsələn, "soraqsız itmək" ifadəsi bir şeyin əvvəlcədən xəbər verilmədən, icazəsiz və ya izah edilmədən yoxa çıxmasını bildirir. "Soraqsız gəlmək" ifadəsi isə kiminsə xəbər vermədən, gözlənilmədən gəlməsini ifadə edir. Bu söz, həm gözlənilməzliyi, həm də icazəsizliyi vurğulayır. Hadisənin xoş və ya xoşagəlməz olması sözün mənasına təsir etmir. Sadəcə olaraq əməlin sorğu olmadan baş verdiyini bildirir.
Sözün işlənməsinə nümunələr:
- O, soraqsız yox oldu, heç kim onun harada olduğunu bilmir.
- Soraqsız qonaq gəlməsi onu narahat etdi.
- Soraqsız qərar vermək düzgün deyildir.
- Kitab soraqsız itmişdi.
- Onun soraqsız davranışı hamını təəccübləndirdi.
Göründüyü kimi, "soraqsız" sözü müxtəlif kontekstlərdə və müxtəlif cümlə quruluşlarında işlənərək müxtəlif mənaların ifadəsinə imkan verir, lakin əsas mahiyyətini – əməlin sorğu olmadan baş verməsini – həmişə qoruyub saxlayır.