izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sovxa sözü Azərbaycan dilində əsasən ölən adamın geridə qoyduğu əmlak, var-dövlət, mal-mülk mənasında işlənir. Lüğətlərdə sadəcə "ölən adamın qalmış şeyləri" kimi qısaca izah olunsa da, bu mənanın daha geniş və dəqiq təsviri üçün kontekstin əhəmiyyəti böyükdür. Sovxa, sadəcə maddi əşyaları deyil, həm də miras qalan borcları, hüquqları və öhdəlikləri də əhatə edə bilər. Yəni, bir insanın ölümündən sonra geridə qoyduğu bütün varlığını, həm müsbət, həm də mənfi mənada ifadə edir.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, türk dillərindəki "sov" (səpinti, dağıntı) kökünə bağlana bilər. Bu, ölən bir insanın geridə qoyduğu şeylərin dağılmış, səpələnmiş bir halda qalması ilə bağlı ola bilər. Lakin bu, yalnız bir ehtimal olaraq qalır və əlavə araşdırmalar tələb edir. Başqa bir ehtimal isə, "sov" kökünün burada "mal-mülk, əmlak" mənasında işlənməsi ilə bağlıdır. Belə ki, "sovxa" sözü "sov+xa" kimi iki hissəyə ayrılıb və burada "xa" əlavəsi, "əşya" mənası verən bir şəkilçi kimi çıxış edə bilər.

Hacı Qara nümunəsindəki istifadədə "ölətdən qırılanların sovxasıdır" ifadəsi, ölənlərin geridə qoyduğu şeylərin təsadüfi, dəyərsiz və ya paylanmamış bir vəziyyətdə olduğunu vurğulayır. Burada "sovxa" sözü, dağınıqlığı, təşkili olmayan bir vəziyyəti ifadə edir. Başqa bir cümlədə isə, "atasından qalan sovxanı satdı" deyərkən, miras qalmış əmlakın maddi bir məna kəsb etdiyini görürük. Bu nümunələr göstərir ki, "sovxa" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər və hər zaman yalnız "ölən adamın qalmış şeyləri" ilə məhdudlaşmır.

Qısacası, "sovxa" sözünün dəqiq və tam tərifini verərkən, onun kontekstə bağlı olaraq "ölən bir şəxsin geridə qoyduğu bütün varlığı (maddi və qeyri-maddi, müsbət və mənfi)" kimi təyin etmək daha düzgün olardı. Bu tərif, sözün istifadəsinin müxtəlifliklərini daha yaxşı əhatə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz