Soyuqdəymə sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir termin olub, əsasən kəskin respirator infeksiyaların (KRI) ümumi adlandırılması üçün istifadə olunur. Lüğətlərdə sadəcə "özünü soyuğa vermə; soyuqlama" kimi qeyd olunsa da, bu izah tam deyil və xalq arasında yayılmış yanlış təsəvvürlərlə üst-üstə düşür. Əslində soyuqdəymə bir xəstəlik deyil, bir simptomlar kompleksi və ya xəstəliklərin (əsasən virus mənşəli) ümumi adlandırılma formasıdır.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "soyuq" sözü ilə "dəymə" sözünün birləşməsindən əmələ gəldiyini görərik. "Dəymə" sözü burada təsirin, toxunmanın mənasında işlənir. Beləliklə, "soyuqdəymə" ifadəsi "soyuğun təsiri" mənasını verir. Ancaq elmi baxımdan soyuq hava birbaşa xəstəliyə səbəb olmur. Soyuq hava bədənin müdafiə mexanizmini zəiflədə bilər və virusların daha asan yayılmasına şərait yarada bilər, lakin xəstəliyin əsas səbəbi viruslardır.
Praktikada "soyuqdəymə" termini burun tıxanması, öskürək, bəlğəm, boğaz ağrısı, baş ağrısı, bədən ağrıları, əzələ ağrıları, hərarət kimi simptomları özündə birləşdirən xəstəlikləri ifadə etmək üçün işlədilir. Bu simptomlar müxtəlif viruslar tərəfindən törədilə bilər, məsələn, rinoviruslar, adenoviruslar, influenza virusları və s. Ona görə də, "soyuqdəymə" diaqnozu tibbi baxımdan dəqiq deyil və konkret xəstəliyin müəyyənləşdirilməsi üçün həkimə müraciət etmək lazımdır.
Cümlədəki nümunədə olduğu kimi, ("Hərarətini ölçmək lazımdır, başağrısı soyuqdəymədən də ola bilər") "soyuqdəymə" baş ağrısının mümkün səbəblərindən biri kimi göstərilir. Ancaq bu, baş ağrısının yeganə və ya hətta əsas səbəbi deyil. Baş ağrısı müxtəlif səbəblərdən, o cümlədən miqren, stress, sinüzit və s. yaranə bilər.
Qısacası, "soyuqdəymə" xalq arasında geniş yayılmış, lakin tibbi cəhətdən dəqiq olmayan bir termindir. Bu terminin istifadəsi, xüsusilə tibbi kontekstdə, dəqiq diaqnoz qoymaq üçün kifayət deyil və daha dəqiq tibbi terminlərin istifadə olunması tövsiyə olunur.