izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sövdəgər sözü Azərbaycan dilində köhnə bir termin olub, əsasən parça ticarəti ilə məşğul olan şəxsi ifadə edir. Etimalogiyasına nəzər salsaq, sözün iki əsas hissədən təşkil olunduğunu görürük: “sövdə” və “-gər” şəkilçisi. “Sövdə” sözü ərəb mənşəlidir və “ticarət, alver, əmtəə mübadiləsi” mənalarını verir. “-gər” şəkilçisi isə fars mənşəli olub, “edən, işləyən” mənasını ifadə edir. Beləliklə, “sövdəgər” sözü hərfi mənada “ticarət edən”, "alverlə məşğul olan" və xüsusilə də "parça ticarəti ilə məşğul olan" deməkdir.

Lüğətlərdəki "parça mağazası sahibi" ifadəsi sövdəgərin əsas fəaliyyət sahəsini göstərsə də, mənanı tam əhatə etmir. Çünki sövdəgər, sadəcə bir mağazanın sahibi deyil, həm də parça alveri ilə məşğul olan, bəzən özü parça istehsalı və ya idxalı ilə də məşğul ola bilən bir tacir, bir sahibkar idi. Köhnə dövrlərdə parça ticarəti çox önəmli və sərfəli bir sahə olduğundan, sövdəgərlər toplumda nüfuzlu və varlı insanlar kimi tanınırdılar.

Müasir Azərbaycan dilində "sövdəgər" sözü nadir hallarda işlənsə də, ədəbiyyatda, xüsusilə də tarixi kontekstdə istifadə olunur. Məsələn, "Hacı Saleh sövdəgər idi" cümləsində Hacı Salehin parça ticarəti ilə məşğul olduğunu, bir tacir olduğunu anlamaq mümkündür. Sözün əvəzinə bu gün "tacir", "iş adamı", "sahibkar" kimi sözlərdən istifadə olunur, lakin "sövdəgər" sözü tarixi bir çağrışım yaradır və o dövrün iqtisadi həyatına işıq salır.

Qeyd edək ki, "sövdəgər" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq müəyyən dərəcədə dəyişə bilər. Məsələn, bir hekayədə "qədim şəhərin sövdəgərləri" deyilsə, burada şəhərdə fəaliyyət göstərən bütün tacirlər nəzərdə tutula bilər, yalnız parça ticarəti ilə məşğul olanlar yox.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz