Söymək felinin Azərbaycan dilindəki əsas mənası, nalayiq, pis, ədəbsiz və hörmətsiz sözlər və ifadələrlə kəskin şəkildə tənqid etmək, təhqir etmək, lənətləməkdir. Bu, yalnız sözdə deyil, həm də bədənin hərəkətləri ilə müşayiət oluna bilər. Söymənin mahiyyəti, dinləyicinin (və ya hədəfin) nüfuzuna, ləyaqətinə, şərəfinə bilərəkdən zərbə vurmaqdan ibarətdir. Hədəfə yönələn ifadələr, əxlaqi normalara, sosial qaydalara və ümumi qəbul edilmiş davranış qaydalarına açıqca zidddir.
Söyməyin intensivləşmə dərəcəsi dəyişkəndir. Bəzi hallarda söymək sadəcə olaraq qıcıqlanma ifadə edə bilər, bəzi hallarda isə ciddi nifrət və düşmənçiliyin əlaməti ola bilər. Söymək aktı bir çox hallarda emosional, qəzəbli reaksiya kimi baş verir, lakin bəzən də məqsədli, hesablanmış bir hərəkət ola bilər. Məsələn, hədəf insanı qorxutmaq, təzyiq göstərmək, ya da onu aşağılamaq məqsədilə söymək mümkün ola bilər.
Misal olaraq verilən cümlədə ("Kişi evə qayıdıb götürür dəyənəyi və arvadına bir-iki çəkib başlayır söyməyə") söymək fiziki təcavüzlə müşayiət olunur və bunun nəticəsində daha ağır bir hadisəni – ailə içi zorakılığı təsvir edir. Bu cümlədə söymək sadəcə ədəbsiz sözlərin işlənməsi deyil, həm də fiziki və psixi təcavüzün bir hissəsi kimi təqdim olunur.
Sözdəki "söymək" feli, Türk dilləri ailəsindən olan bir söz olub, kökünün mənası ilə əlaqədar müxtəlif nəzəriyyələr mövcuddur. Ən çox qəbul edilən nəzəriyyələr arasında, kökünün “söy-mək” formasından əmələ gəldiyi, “söy” hissəsinin isə köhnə türk dillərində “pis söz demək”, “lənətləmək” mənasında istifadə edildiyi göstərilir. Lakin bu etimoloji təhlilin dəqiqliyi mübahisəlidir.
Söyməyin sinonimləri arasında "tənqid etmək", "qınamaq", "həqarət etmək", "lənətləmək", "təhqir etmək" kimi sözlər göstərilə bilər, lakin heç biri söyməyin tam mənasını və emosional yükünü ifadə edə bilmir. Çünki söymək daha kəskin, daha kobud və daha hörmətsiz bir ifadədir.