izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Söyüdlü sifəti, əsasən "söyüd ağacı ilə əlaqədar" mənasını ifadə edir. Bu əlaqə, söyüd ağaclarının mövcudluğunun miqdarına və yerləşməsinə görə dəyişə bilir. Belə ki, "söyüdlü" sözü həm çoxlu söyüd ağaclarının olduğu bir ərazini, həm də kənarlarında az sayda söyüd ağaclarının olduğu yerləri təsvir etmək üçün işlədilə bilər. İzah üçün qeyd etmək lazımdır ki, "söyüdlü" sözündə söyüd ağaclarının sıxlığı, hündürlüyü və ya digər xüsusiyyətləri haqqında dəqiq məlumat verilməyib, ümumi bir təsvir verilir. Məsələn, "söyüdlü bağ" desək, bağda bir neçə və ya çoxlu sayda söyüd ağacının olması başa düşülür. Əsas odur ki, bağda söyüd ağacı mövcuddur. Eyni şəkildə, "söyüdlü yollar" ifadəsində də yol boyu söyüd ağaclarının olması nəzərdə tutulur; onların sıxlığı və ya yolun hansı hissəsində yerləşməsi isə dəqiqləşdirilmir.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "söyüdlü" sözünün "söyüd" kökünə "-lü" şəkilçisinin artırılması ilə əmələ gəldiyini görərik. "-lü" şəkilçisi isə "maliklik", "dolu olmaq", "varlığı" mənasını ifadə edir. Beləliklə, "söyüdlü" "söyüdü olan", "söyüdlə dolu", "söyüd ağacları ilə zəngin" kimi təfsir edilə bilər. Bu mənaların kontekstə bağlı olaraq istifadə edildiyini unutmamalıyıq.

Misal olaraq verilən "Ey söyüdlü dərə, ey dumanlı dağ; Səfaya daldığım yerdir bu yerlər" misrasında "söyüdlü" sözü poetik bir təsvir yaradır. Burada söyüd ağaclarının sayı və ya sıxlığı deyil, dərənin ümumi atmosferini, səfalı və sakit bir məkan olduğunu vurğulamaq üçün istifadə olunur. Sözün poetik istifadəsinin leksik mənasından fərqlənə biləcəyini qeyd etmək lazımdır.

Yekun olaraq, "söyüdlü" sözü söyüd ağaclarının mövcudluğunu ifadə edən bir sifətdir. Mənası, istifadə edildiyi kontekstdən asılı olaraq, "söyüd ağacları ilə bəzədilmiş", "söyüd ağacları olan", "söyüd ağaclarının olduğu" və ya hətta poetik mənalarda "söyüdlə əhatə olunmuş" kimi də yozula bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz