Surroqat sözü latın dilindən mənşəli olub, surrogatus sözündən götürülmüşdür. Surrogare felinin passiv partisipi olan bu söz "əvəz etmək", "yerinə qoymaq" mənalarını ifadə edir. Beləliklə, surroqat sözü əsasən, orijinalının yerinə qoyulan, onun bəzi xüsusiyyətlərini qismən əks etdirən, lakin tam olaraq əvəz edə bilməyən bir şeyə aiddir. Bu əvəzetmə tam olmaya bilər, qeyri-kamil, qismən və ya saxta xarakter daşıya bilər.
Lüğətlərdə verilməsindən daha geniş məna spektrini əhatə etmək üçün surrogat sözünün mənasını aşağıdakı kimi təsnif etmək olar:
1. Qismən Əvəzedici Məhsul/Bədəl: Surroqat bu mənada, orijinal məhsulun tam əvəzi olmasa da, onun bəzi funksiyalarını və xüsusiyyətlərini yerinə yetirən bir məhsulu ifadə edir. Məsələn, süni şəkər əsl şəkərin surroqat sayıla bilər, çünki şirinlik əldə etməkdə istifadə oluna bilir, amma tam eyni kimyəvi tərkibə, qida dəyərinə malik deyil. Başqa bir nümunə olaraq, südün surroqatı kimi soya südünü göstərmək olar.
2. Saxta Məhsul/Əvəz: Bu mənada surroqat, orijinal məhsulu təqlid etməyə çalışan, lakin keyfiyyət və tərkib baxımından daha aşağı səviyyədə olan, bəzən aldadıcı niyyətlə hazırlanmış saxta bir məhsulu ifadə edir. Məsələn, qızılın surroqatı kimi bəzi ucuz metallar təqlid edilərək satıla bilər.
3. Metaforik İstifadə: Surroqat sözü məcazi mənada da işlənə bilər. Məsələn, " ailənin surroqat valideyni" ifadəsi bioloji valideynlərin olmadığı və ya onların funksiyasını yerinə yetirə bilmədiyi hallarda uşağa qayğı göstərən şəxsi bildirər. Yəni həqiqi valideynin yerini qismən və ya müvəqqəti olaraq tutan şəxsə aiddir. "Sevginin surroqatı" ifadəsi də sevginin əsl hisslərinin yerinə keçən, daha səthi və süni hissləri ifadə edə bilər.
Cümlə nümunələri:
• Bu süni şəkər, şəkərin ucuz surroqatından başqa bir şey deyil.
• Onun yazıları əsl ədəbiyyatın surroqatından başqa bir şey deyil.
• Ata və ananın uzun səfərlərində qardaşı uşaqlara surroqat valideyn rolunu oynayırdı.
• Pul səadətin surroqatı ola bilməz.