Susuz (sif.) - Sözün əsas mənası "suyun olmaması"dır. Lakin bu sadə tərif, sözün zəngin semantik potensialını tam əks etdirmir. "Susuz" sözü iki əsas mənada işlənir:
1. Fiziki olaraq suyun olmaması: Bu mənada söz, bir maddənin tərkibində suyun tamamilə olmamasını və ya suyun minimum miqdarda olmasını bildirir. Məsələn, "susuz efir", "susuz spirt" kimi ifadələr kimyəvi birləşmələrin tərkibini ifadə edir. Bu istifadədə "susuz" sözü həqiqi və konkret bir məna daşıyır.
2. Metaforik mənada suyun olmaması (məcazi məna): Bu mənada "susuz" sözü fiziki olaraq suyun olmamasından əlavə, bir şeyin zəruri bir elementin, tərkib hissəsinin olmamasını da bildirə bilər. Bu məna daha çox məcazi bir istifadədir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalar ifadə edə bilər. Misal olaraq, "Uşaqsız ev susuz dəyirman kimidir" deyimi göstərir ki, evdə uşağın olmaması evin həyat enerjisinin, canlılığının olmaması mənasını verir. Burada "susuz" sözü, uğursuzluq, boşluq, canlanma çatışmazlığı kimi abstrakt mənaları ifadə etmək üçün istifadə olunur. Bu mənada "susuz" sözü həyati əhəmiyyət kəsb edən bir şeyin, yaxud mühüm bir amilin olmamasını ifadə edir.
Etimologiya: "Susuz" sözü "su" kökünə "-suz" əlavəsindən əmələ gəlmişdir. "-suz" əlavəsi "olmayan", "məhrum olan" mənasını bildirir. Beləliklə, "susuz" sözü etimoloji olaraq "su olmayan" mənasını dəqiq ifadə edir.
Fərqli cümlələrdə istifadəsi: "Susuz" sözü müxtəlif cümlələrdə həm konkret, həm də metaforik mənalarda işlənə bilər. Məsələn:
- Konkret mənada: "Susuz torpaq bitkilər üçün yararsızdır."
- Metaforik mənada: "Onun həyatı mənalardan susuz idi." (burada mənaların yoxluğu ifadə olunur)
- Metaforik mənada: "Qəlbi sevgidən susuz idi." (burada sevginin yoxluğu ifadə olunur)
Nəticə olaraq, "susuz" sözü sadə bir tərifə sığmayan, zəngin və çoxşaxəli bir mənaya malikdir. Onun konkret və metaforik mənaları kontekstdən asılı olaraq dəyişir.