Sürtkü (is.) – Mexaniki hissələrin, səthlərin və ya digər mexanizmlərin hərəkət edən səthləri arasında sürtünməni azaltmaq üçün istifadə edilən maddədir. Bu maddələr maye, yarı-maye və ya bərk halda ola bilər və əsasən sürtünmə əmsalını azaldır, aşınmanı maneə törədir və istilik ötürməsini təmin edir. "Sürtkü" termini daha çox yağlama funksiyasını yerinə yetirən maddələrə aid olsa da, daha geniş mənada sürtünməni azaltmaq üçün istifadə olunan istənilən materialı əhatə edə bilər.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "sürt" felindən törəmişdir və "-kü" şəkilçisi ilə isimləşdirilmişdir. "Sürt" felinin əsas mənası iki səthin bir-birinə sürtülməsidir. Beləliklə, "sürtkü" sözü həmin sürtülmə əməliyyatında istifadə olunan maddəni ifadə edir.
Sürtkülərin növləri çoxdur və hər biri müəyyən bir məqsəd üçün tərtib olunmuşdur. Məsələn, sürtkü yağları (mətn də qeyd edildiyi kimi neftdən əldə edilən yağlar olmaqla yanaşı, sintetik yağlar da daxil olmaqla) maşınların, mexanizmlərin və digər mexaniki qurğuların hərəkətli hissələrinin yağlanması üçün istifadə olunur. Bunlardan əlavə, qrafıt, molibden disulfidi kimi bərk sürtkülər də mövcuddur ki, bunlar yüksək temperatur və təzyiq şəraitində istifadə olunur. Həmçinin, hava, su kimi maye sürtkülər də var.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Motorun düzgün işləməsi üçün yüksək keyfiyyətli sürtkü yağı əlavə etmək lazımdır.
- Bu mexanizm xüsusi bir sürtkü materialı tələb edir.
- Yüksək sürtünmə səbəbindən mexanizmin hissələri aşınmış, sürtkü çatışmazlığı yaranmışdır.
- Təzyiq altında işləyən mexanizmlər üçün xüsusi sürtkü sistemləri tətbiq olunur.