Sürtmək felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə əlin bədənin müəyyən yerinə basıb-basa o tərəf-bu tərəfə hərəkət etdirmək, yəni ovxalamaq kimi tərif edilməkdən daha geniş və çoxşaxəlidir. Lüğətlərdəki qısa izah, felin əhatə etdiyi bütün mənaları əks etdirmir.
Əsas mənası olaraq, sürtmək hərəkətinin səth üzərində bir şeyin digərinə sürtülməsini ifadə etdiyini görürük. Bu sürtülmə əməliyyatı nəticəsində istismar olunan səthin tərkibindəki hissəciklərin ayrılması, səthin təmizlənməsi, cilalanması, ya da iki səth arasındakı sürtünmə qüvvəsinin artması nəticəsinə gətirib çıxarır.
Beləliklə, "sürtülmə" hərəkətinin təbiətinə görə fərqli mənalarda işlənə bilir. Məsələn:
- Fiziki təmas və ovxalama: Lüğətdə göstərilən məna kimi, əlin bədənə basılması ilə həyata keçirilən ovxalama hərəkəti ("Qolunu sürtmək", "Üzünü sürtmək"). Bu hərəkət istilik vermək, ağrıları azaltmaq, təmizləmək və ya sadəcə rahatlamaq məqsədilə edilə bilər.
- Səthi təmizləmək: Masanı sürtülməklə tozdan təmizləmək. Bu halda, bir parça və ya digər vasitə ilə səthdəki toz və kir hissəcikləri "sürtülərək" təmizlənir.
- Cilalama: Əşyanı parıldamaq üçün sürtülmək. Bu halda səth cilalanır, daha hamar və parlaq hala gətirilir.
- İstilik törətmək: Çubuğu sürtülməklə od çıxarmaq. Bu halda sürtülmə nəticəsində istilik enerjisi yaranır.
- Sürtünmə əmələ gətirmək: Maşın sürətlə hərəkət edərkən təkərlərin yol ilə sürtülməsi. Bu halda sürtünmə qüvvəsi hərəkətin sürətini azaldır.
- Metaforik istifadə: "O, mənim sözlərimi qulağıma sürtdü". Bu metaforik ifadə kiminsə fikrini, sözünü qəbul etməməyi, önem verməməyi ifadə edir.
Göründüyü kimi, "sürtülmək" felinin mənası genişdir və kontekstdən asılı olaraq fərqli mənalar kəsb edə bilir. Ona görə də, bu felin izahı sadəcə bir cümlə ilə məhdudlaşdırılmamalı, çoxşaxəli mənaları əks etdirən daha geniş və dəqiq bir tərif verilməlidir.