Sürtüşkənlik, Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir söz olub, əsasən insan xarakterini təsvir etmək üçün işlədilir. Lüğətlərdə "adama sürtüşmək, sataşmaq xasiyyəti" kimi sadə bir şəkildə izah olunsa da, mənası daha çox qatlı və nüanslıdır. Sürtüşkənlik sadəcə sataşmaq deyil, həm də məkrli, hiyləgər, qəsdli şəkildə başqalarının etibarından istifadə edərək öz məqsədlərinə çatmağa çalışan bir xüsusiyyəti ifadə edir. Bu, insanın öz maraqları üçün başqalarına yaltaqlanma, yalan danışma, və ya gizli şəkildə onlara zərər vermə meylini əks etdirir.
Etimalogiyasına nəzər salsaq, "sürtüşmək" feli fiziki sürtünmə hərəkətini ifadə etsə də, məcazi mənada "birinə yaxınlaşmaq, onun etibarını qazanmaq və sonra ondan istifadə etmək" mənasını daşıyır. "Kənlik" əlavəsi isə bu hərəkətin davamlı və xarakterik bir xüsusiyyət olduğunu göstərir. Beləliklə, sürtüşkənlik yalnız bir dəfəlik hərəkət deyil, daha çox davamlı və sistemli bir davranış tərzinin ifadəsidir.
Sözün istifadəsinə nümunələr:
- "Onun sürtüşkənliyi hamıya məlum idi, heç kimə etibar etməzdi."
- "İşdə sürtüşkən davranışları səbəbindən rəhbərliyin etibarını itirdi."
- "Sürtüşkən və ikiüzlü insanlardan uzaq durmaq lazımdır."
- "Sözlərinin arxasında gizlənən sürtüşkən niyyətlərini anlamaq çətin deyildi."
Göründüyü kimi, sürtüşkənlik sözü fərqli kontekstlərdə dəyişkən mənalar daşıya bilir, amma əsas mənası həmişə etibarın istismarı və məkrli davranış ilə bağlıdır. Bu söz insanın mənfi xarakter xüsusiyyətlərini ifadə etmək üçün çox uyğun və təsirli bir söz olaraq qalır.