izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Süsləmə (süs-lə-mə): "Süsləmək" felindən törəmiş isimdir. Əsas mənası, bir şeyi gözəl, cəlbedici etmək üçün bəzəmək, gözəlləşdirmək, yaraşıqlı hala salmaqdır. Bu, həm maddi, həm də mənəvi varlıqlara aid ola bilər. Maddi əşyalara tətbiq olunduqda, rəngarənglik, naxışlar, bəzək əşyaları vasitəsilə gözəlləşdirməni, süs vurmanı ifadə edir. Məsələn, paltardakı süsləmə, evin süsləməsi, tortdakı süsləmə kimi.

Mənəvi mənada isə, sözlərin, ifadələrin, incəsənət əsərlərinin gözəlliyini, təsirini artırmaq, onları daha cazibədar və maraqlı etmək üçün istifadə olunan üslub vasitələrini, bədii təsvirləri, metaforaları və s. ifadə edir. Məsələn, şerə xas süsləmələr, nitqdəki süsləmə, ədəbi əsərdə süsləmə üsulları. Bu mənada süsləmə, bədii ədəbiyyatda şəkil, simvolizm, obrazlılıq kimi anlayışlarla sıx bağlıdır.

Süsləmə həmçinin, əşyanın özündə olan təbii gözəlliyi də ifadə edə bilər. Məsələn, "Çiçəyin təbii süsləməsi" deyəndə, çiçəyin öz gözəl görünüşünü nəzərdə tuturuq. Yəni, süsləmə yalnız insan əli ilə edilən bəzək işi deyil, həmçinin təbiətdə olan və ya yaradılmış varlığın öz gözəlliyini də bildirə bilər.

Linguistik baxımdan, "süsləmə" sözü, həm prosesi (bəzəmə əməli), həm də nəticəni (bəzədilmiş vəziyyət) ifadə edə bilir. Məsələn, "O, evi gözəl süslədi" (proses) və "Evin süsləməsi çox gözəl idi" (nəticə). Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər, lakin əsas mahiyyəti həmişə gözəlliyin və cəlbediciliyin yaradılması və ya vurğulanmasıdır.

Etimoloji cəhətdən, "süs" kökündən törəyir. "Süs" sözü, köhnə türkcədə "bəzək, gözəllik" mənasını verir və fars dilindən mənşəlidir. Beləliklə, "süsləmə" sözü, türkcə leksik ehtiyatına inteqrasiya olunmuş bir söz olaraq, əsasını fars dilindən alır, amma indi Azərbaycan dilində tam təbii şəkildə işlənir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz