Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "süzülmək" felinin ikinci mənası kimi verilən "süzələnmək" sözü, mayenin incə deşiklərdən, məsamələrdən, ya da ələkdən keçərək təmizlənməsi, arıqlanması, yavaş-yavaş axıb yayılması mənasını ifadə edir. Bu prosesdə maye özündə olan qatı hissəciklərdən ayrılır və daha saf hal alır. "Süzələnmək" "süzülmək"dən daha çox tədricən, daha yavaş və daha incə bir axışı ifadə edir. "Süzülmək" daha geniş bir mənaya malik olub, həm fiziki prosesi, həm də məcazi mənada istifadə oluna bilir (məs., səs süzülür, işıq süzülür). "Süzələnmək" isə əsasən fiziki proses, xüsusilə mayelərin tədricən axması və arıqlaması üçün işlənir.
Misal olaraq verilən cümlədə ("Mən istidən qan-tərin içində idim və bir yandan alnımın təri damcı-damcı axırdı və bir yandan da buz… əriyib süzələnirdi") "süzələnmək" sözü əriyən buzun yavaş-yavaş, damcı-damcı axıb yayılmasını, ətrafa süzülüb yayılmasını ifadə edir. Bu zaman buz suyunun tərkibindəki mümkün qatı hissəciklər (əgər varsa) ayırılıb, su daha saf hal alır. "Süzülmək" sözü burada da istifadə oluna bilərdi, ancaq "süzələnmək" əriyən buzun axışının xüsusiyyətini – tədricən və incəliyini daha yaxşı əks etdirir.
Etimoloji baxımdan "süzələnmək" sözü "süzülmək" feli ilə "-lən-" şəkilçisinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. "-lən-" şəkilçisi isə prosesin davamlılığı, tədricənliyi və ya intensivliyini vurğulayır. Beləliklə, "süzələnmək", "süzülmək"dən daha intensiv, tədricən və davamlı bir prosesi ifadə edir. Başqa sözlə desək, "süzələnmək" "süzülmək"in daha zərif və incə bir ifadəsidir.
Fərqli cümlələrdə "süzələnmək" sözünün istifadəsi:
- Yağış suyu torpağa süzələnirdi.
- İşıq pərdədən süzələnir, otağı zərif bir işıqla bəzəyirdi.
- Şəkərli su qəhvənin içərisinə yavaş-yavaş süzələnirdi.
Bu cümlələrdə də "süzələnmək" sözü mayenin tədricən və incə bir şəkildə yayılmasını, axmasını ifadə edir. "Süzülmək" bu cümlələrdə də işlədilə bilər, lakin "süzələnmək" daha çox incəlik və tədricənliyi vurğulayır.