Şadlanma sözü "şadlanmaq" fellindən törəmiş isimdir. Lüğətlərdə sadəcə "şadlanmaq" feli ilə əlaqələndirilməsi, onun məna çalarlarının tamlığını əks etdirmir. Şadlanma, sadəcə şadlıq hissinin olması deyil, bu hissin ifadə olunma forması, onun nəticəsi və ya hətta səbəbi kimi müxtəlif kontekstlərdə işlənə bilər.
Məna çalarları: Şadlanma, bir insanın sevinc, həyəcan, xoşbəxtlik kimi müsbət emosiyalarını ifadə etməsinin bir formasıdır. Bu ifadə, həm daxili, həm də xarici ola bilər. Daxili şadlanma, insanın öz-özünə sevinməsi, ürəyinin sevincdən dolmasıdır; xarici şadlanma isə bu sevincin hərəkət, mimika, ifadə vasitəsi ilə açıq şəkildə nümayiş etdirilməsidir. Misal üçün, uşağın yeni oyuncağına olan sevinci daxili və xarici şadlanmanın birləşməsidir.
İşlənmə nümunələri: Şadlanma sözü müxtəlif cümlələrdə fərqli mənalar daşıya bilər:
- "Uşaqların şadlanması otağı coşğulu bir məkana çevirdi." (Burada şadlanma, uşaqların sevincini ifadə edən hərəkətləri, səsləri və ümumi həyəcanını bildirir.)
- "Qələbənin şadlanması uzun müddət davam etdi." (Bu cümlədə şadlanma, qələbənin səbəb olduğu bayram və təntənələri ifadə edir.)
- "Onun gözlərindəki şadlanma, ürəyinin nə qədər sevincli olduğunu göstərirdi." (Burada şadlanma, ifadənin daxili və gizli formada hiss edilməsini əks etdirir.)
- "Yeni doğulan körpənin şadlanması ailəyə böyük sevinc gətirdi." (Bu cümlədə şadlanma, körpənin gəlişindən doğan ümumi sevinc və bayram hisslərini ifadə edir.)
Etimologiya: Şadlanma sözü, kökü "şad" olan "şadlanmaq" fellindən törəmişdir. "Şad" sözü köhnə türk dillərindən gəlir və əsas mənası "sevincli, xoşbəxt" deməkdir. "-ma" şəkilçisi isə isim törətmə funksiyasını yerinə yetirir.
Yekun olaraq, şadlanma sözü sadəcə bir hissin adından daha çox, bu hissin ifadə olunma üsulu, nəticəsi və ya hətta səbəbini əks etdirən daha geniş bir məna çalarına malikdir. Kontekstə görə mənası dəyişən çoxşaxəli bir sözdür.