Şahanə (sifət) [fars. شاهانه - şahāne]
Şaha, şahlığa aid olan, şahlıqla əlaqədar; şahada, sarayda, şah məclislərində olan, şah tərzinə uyğun, şah əzəmətini və ləyaqətini əks etdirən; şah üçün, şahlığa layiq, şah əzəmətini və görkəmini özündə əks etdirən; son dərəcə əzəmətli, möhtəşəm, gözəl, zərif, dəbdəbəli.
Lüğətdəki qısa izahdan fərqli olaraq, "şahanə" sözünün mənası daha geniş və çoxşaxəlidir. "Şah" sözünün farsca "hökmdar", "padşah" mənasını daşıdığını nəzərə alaraq, "şahanə" sadəcə "şaha məxsus" olmanın kənara çıxaraq, şahlığın lüksünü, zənginliyini, əzəmətini, dəbdəbəsini və qüdrətini əks etdirən keyfiyyətləri ifadə edir. Bu keyfiyyətlər həm maddi əşyalara (məsələn, "şahanə geyim", "şahanə saray"), həm də qeyri-maddi anlayışlara (məsələn, "şahanə qonaqlıq", "şahanə davranış") aid edilə bilər.
Misallar:
- Sarayın şahanə bağçası gözəlliklə dolu idi.
- Qonaqlar şahanə süfrədə əyləşdilər.
- O, şahanə bir hədiyyə aldı.
- Şahanə əzəməti ilə məşhur olan saray dağıntılara çevrilmişdi.
- Xələti-şahanə (mətn nümunəsindəki kimi) şahın geyimi, yaxud şahlığa layiq qiymətli geyim deməkdir.
Qeyd edək ki, "şahanə" sözünün sinonimləri arasında "möhtəşəm", "dəbdəbəli", "zərif", "əzəmətli", "luks", "görkəmli" kimi sözlər də qeyd oluna bilər. Ancaq "şahanə" sözünün özünəməxsus bir əzəmət və ləyaqət hissi vardır ki, bu, onu digər sinonimlərdən fərqləndirir.