Şahmar sözü fars mənşəlidir ([fars.]). Azərbaycan dilində "zəhərli, iri ilan cinsi" mənasında işlənir. Lüğətlərdəki bu tərif, şahmarın əsas xüsusiyyətini – zəhərli və iri olması faktını vurğulasada, tam mənzərəni əks etdirmir. Daha dəqiq və geniş izah aşağıdakı kimidir:
Şahmar, əsasən, Viperidae fəsiləsinə aid olan, böyük ölçülü və zəhərli ilan növlərini ifadə edir. "Şah" sözünün önəkinin vurğuladığı kimi, bu ilanlar digər ilanlara nisbətən daha böyük və qorxulu olmaları ilə seçilir. Bu, onların həcmi, güclü zəhəri və təhlükəli olması ilə bağlıdır. "Mar" hissəsi isə ilan deməkdir. Beləliklə, şahmar sözü "ilanların şahı", yəni ən böyük və ən təhlükəli ilan anlamını da özündə birləşdirir.
Şahmarın konkret hansı növü nəzərdə tutulduğu, kontekstdən asılıdır. Azərbaycanın müxtəlif regionlarında fərqli zəhərli ilan növlərinə şahmar adı verilə bilər. Məsələn, bəzi bölgələrdə gürzə də şahmar kimi adlandırılır. Lakin, ümumi mənada, şahmar böyük ölçülü və təhlükəli zəhərli ilanların ümumi adı kimi qəbul edilir.
Nümunə cümlə: "Kür boyunca, Araz boyunca; Gürzələr, şahmarlar çəkilir qına" misalında şahmar, çayların ətrafında yaşayan iri və təhlükəli ilanları ifadə edir. Bu cümlədə şahmar, həm konkret bir ilan növü, həm də ümumi olaraq iri zəhərli ilanların simvolu kimi işlənə bilər. Burada şairin məqsədi, təbiətin qorxulu və təhlükəli tərəfini vurğulamaqdır.
Qısacası, şahmar sözü sadəcə "zəhərli, iri ilan" deyil, həmçinin güc, təhlükə və qorxu ilə əlaqələndirilir. Onun istifadəsi həm konkret bir ilan növünü, həm də ümumi olaraq iri və təhlükəli zəhərli ilanları bildirmək üçün işlənə bilər. Bu məna kontekstə görə dəyişir.