Şahmatçı (is.): Şahmat oyunu ilə məşğul olan, şahmat oynayan şəxs. Bu termin həm professional, həm də həvəskar oyunçuları əhatə edir. Peşəkar şahmatçıların reytinq sistemləri və turnirlərdə mübarizə aparması, həvəskar şahmatçıların isə əsasən öz zövqləri üçün oynaması ilə fərqlənirlər. Sözün əsasını "şahmat" sözü təşkil edir, "-çı" isə feili isim halına salan şəkilçi olaraq "şahmat oynayan" mənasını ifadə edir. Etimoloji cəhətdən "şahmat" sözünün fars dilindən gəldiyi güman edilir.
Şahmatçının bacarığı müxtəlif amillərdən asılıdır: strateji düşüncə, taktiki bacarıq, oyunun dərinliyinə nüfuz etmə qabiliyyəti, açılışları, orta oyunları və son oyunları bilmək, əzbərçilik, konsentrasiya qabiliyyəti və rəqibin oyununu təhlil etmək qabiliyyəti. Güclü şahmatçılar uzun müddət ərzində təlim keçir, oyunlarını təhlil edir, yeni strategiyalar öyrənir və yarışlarda iştirak edərək öz bacarıqlarını inkişaf etdirirlər.
Cümlədə nümunələr:
- Gənc şahmatçı beynəlxalq turnirdə qələbə qazandı. (Burada "şahmatçı" sözü gənc və bacarıqlı bir oyunçunu ifadə edir.)
- Məşhur şahmatçı dünya çempionu ilə görüşdü. (Bu cümlədə "şahmatçı" sözü tanınmış və uğurlu bir professional oyunçunu ifadə edir.)
- O, məmnun və ehtiraslı bir şahmat həvəskarı idi. (Bu cümlədə "şahmatçı" sözü professional olmasa da, şahmata həvəs göstərən bir şəxsi ifadə edir.)
- Orta Asiyalı məşhur şahmatçı Rəb-rəbi sarayına gətirilərək tez-tez hüzurunda şahmat yarışlarında iştirak edirdi. (Bu cümlədə tarixi kontekstdə "şahmatçı" sözünün necə işləndiyi nümayiş olunur.)
Beləliklə, "şahmatçı" sözü sadəcə şahmat oynayan şəxsi deyil, həm də onun bacarıq səviyyəsini, professional və ya həvəskar olmasını əhatə edən geniş mənalı bir termindir.