Şaxımaq (f.): Bu feil, əsasən şiddətli istidən və ya qızğınlıqdan bəhs edilərkən, həddindən artıq istilik və ya qızğınlığın insan orqanizminə, xüsusilə də fiziki vəziyyətinə güclü, hətta ağrılı təsirini bildirir. Sadəcə "vurmaq" mənasından daha genişdir, çünki burada fiziki təmas olmasa da, istilik özünün "vuruculuq" effekti ilə özünü göstərir. "Vurmaq" daha çox fiziki bir təması nəzərdə tutarkən, "şaxımaq" görünməz bir qüvvənin, bu halda istiliyin, güclü təsirini ifadə edir. Məsələn, "günəş şaxıdırdı" və ya "qızğınlıq onu şaxıdırdı" kimi ifadələr istiliyin həddindən artıq olmasını və bədənə mənfi təsirini daha aydın şəkildə göstərir.
Etimoloji baxımdan "şaxımaq" feili, ehtimal ki, "şaxta" sözü ilə bağlıdır. Şaxta, həddindən artıq soyuq havanın təsirini ifadə edir. "Şaxımaq" isə bu təsiri istilik baxımından əks etdirir. Yəni, həm şaxta, həm də həddindən artıq istilik özünün "vuruculuq" xüsusiyyəti ilə insan orqanizmini eyni şəkildə mənfi təsir edir. Bu baxımdan, "şaxımaq" sözündə kontrastlı bir məna müşahidə olunur; şaxta kimi soyuğun vuruculuğu istilik kontekstində də öz əksini tapmışdır.
Ədəbiyyat nümunəsindəki (“Qarabağın isti günü şaxıdıqca az qala ağızlarda dili də qurudurdu”) istifadəyə nəzər salsaq, feilin, həddindən artıq istiliyin ağızda yaratdığı quru və yanma hissi ilə ifadə olunan fiziki narahatlığı vurğuladığını görürük. Bu təsir o qədər güclüdür ki, hətta dilin belə quruduğunu ifadə edən metafora istifadə olunur. Yəni, "şaxımaq" burada təkcə istiliyin gücünü deyil, həm də onun insan bədəninə yaratdığı konkret, hətta ağrılı təsiri əks etdirir.
Qısacası, "şaxımaq" feili həddindən artıq istilik və ya qızğınlığın güclü, hətta ağrılı təsirini, insan orqanizminin bu təsirdən narahatlığını ifadə edən nadir və ifadəli bir sözdür. Bu sözün mənası "vurmaq"dan daha çox genişdir və əsasən şiddətli istilik və ya qızğınlıq kontekstində işlədilir.