izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şaqqanaq sözü, türkologiya sahəsindəki araşdırmalara əsasən, kökündə “şaqqa-” felindən törəmişdir. Bu kök, güclü və səsli bir səs çıxarmaq, xüsusilə də səs-küy, şaxta, partlayış kimi kəskin səsləri ifadə edir. "Naq" isə iş, hərəkət bildirən əlavədir. Beləliklə, şaqqanaq, əsasən, səs-küylü, qəhqəhəli bir gülüşü təsvir edir. Bu gülüş sadəcə bərkdən gülmək deyil, eyni zamanda fiziki bir hərəkətlə, bədənin titrəməsi ilə müşayiət olunan bir emosional ifadədir.

Lüğətlərdə qeyd edilən “şaqqanaq çəkmək” ifadəsi, sözün əsl mənasını tam əks etdirir. Şaqqanaq sadəcə gülüşü deyil, həmin gülüşün səslənmə tərzi, şiddəti və hətta fiziki təzahürünü də ifadə edir. Məsələn, "Uşaqlar şadlıqdan şaqqanaq çəkdilər" cümləsində səs-küylü, nəşəli bir gülüş təsvir edilir. Bununla yanaşı, "Qəflətən eşitdiyi xəbərdən şaqqanaq çəkdi" cümləsində isə, təəccüb və ya həyəcanla müşayiət olunan birdən-birə və səs-küylü bir gülüş ifadə olunur.

Şaqqanağın sinonimləri arasında "qəhqəhə ilə gülmək", "bərkdən gülmək", "qısqısqı gülmək" kimi ifadələr yer alsa da, şəxsən "şaqqanaq" sözü daha təsviri və əyani bir təəssürat yaradır. Çünki bu söz, sadəcə gülüşün səsini deyil, həm də onun fiziki və emosional təzahürünü tam şəkildə əks etdirir. Məsələn, "şırnaqla gülmək" ifadəsi daha çox səs-küylü gülüşü ifadə edə bilər, amma şaqqanaq həm səs-küy, həm də bədənin reaksiyasını əhatə edən daha güclü bir təsviri səciyyəyə malikdir.

Nəticə olaraq, "şaqqanaq" sözünün mənası sadəcə "bərkdən gülmək" kimi qısa bir izahla məhdudlaşdırılmamalıdır. Sözün etimologiyası və cümle içərisində işlənmə tərzini nəzərə alaraq, mənası daha geniş şəkildə, səs-küylü, nəşəli və bədən hərəkətləri ilə müşayiət olunan bir gülüş kimi izah edilə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz