izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şallaqlanma: "Şallaqlanmaq" fellindən törəmiş isimdir. Lüğətlərdə əsasən "şallaqlama hərəkəti" kimi sadə bir izah verilsə də, mənası daha geniş və çoxqatlıdır. Şallaqlanma, bir cismin, əşyanın və ya bədənin sürətli və təkrarlanan şallaq hərəkəti ilə təsirlənməsi, çırpınması, sarsıntılı hərəkət etməsi deməkdir. Bu hərəkət fiziki təzyiq nəticəsində ola bilər, məsələn, küləyin şiddətlə əsməsi zamanı bitkilərin şallaqlanması, dəniz dalğalarının qayalara şallaqlanması.

Ancaq şallaqlanma yalnız fiziki hadisələrlə məhdudlaşmır. Məcazi mənada da işlənə bilər. Məsələn, "fikirlərinin şallaqlanması" deyəndə, bir insanın fikirlərinin sürətlə və qarışıq şəkildə dəyişməsi, düşüncələrinin qarışıq və nizamsız olması nəzərdə tutulur. Bu mənada "şallaqlanma" daxili narahatlığı, qeyri-müəyyənliyi, ruh halının tez-tez dəyişməsini ifadə edə bilər.

Şallaqlanmanın səbəbləri müxtəlifdir: kəskin fiziki təsir, güclü təbii hadisələr, daxili psixoloji vəziyyət. Ona görə də, həm konkret, həm də mücərrəd mənalarda işlənə bilir. "Dəniz dalğaları sahilə şallaqlanırdı" cümləsində konkret, "həyəcanlı ürəyi şallaqlanırdı" cümləsində isə mücərrəd mənada işlənmişdir. Hər iki halda da, sürətli və təkrarlanan hərəkət, ritm vurğulanır.

Etimalogiyasına gəldikdə, "şallaq" sözü "çırpmaq", "vurmaq" mənalarını verir və türk dillərində geniş yayılmışdır. "-lanma" isə isim şəkilçisidir, felləri isimləşdirir. Beləliklə, "şallaqlanma" sözü öz köklərindən gələn mənaları özündə birləşdirir və kontekstdən asılı olaraq fərqli mənalarda işlənə bilir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz