Şamlıq (şəmliːɣ) isim. Azərbaycan dilinin leksikasında "şam ağacının çox olduğu ərazi" mənasını bildirən bir sözdür. Əsasən geniş, sıx şam meşələrini ifadə edir, lakin həm də nisbətən kiçik, şam ağaclarının üstünlük təşkil etdiyi ərazilər üçün də işlənə bilər. Bu mənada, "şam meşəsi" ifadəsi ilə sinonimdir, lakin "şamlıq" sözü daha poetik və təsviri bir tərzdə istifadə oluna bilər, ərazinin xüsusi atmosferini, şam ağaclarının yaratdığı təsiri vurğulayır.
Sözün etimologiyası "şam" (şam ağacı) kökünə "-lıq" əlavəsindən əmələ gəlir. "-lıq" əlavəsi "çoxluğu, bolluğu, yerini" ifadə edir. Beləliklə, "şamlıq" sözü "şam ağaclarının çox olduğu yer" mənasını verir. Bu mənada, sözün leksik mənası, şam ağaclarının sıxlığına və ərazinin ölçülərinə görə dəyişə bilər. Kiçik bir ərazidə də, əgər şam ağacları əsas bitki örtüyünü təşkil edirsə, həmin yer "şamlıq" adlandırıla bilər.
Sözün istifadəsinə nümunələr:
- "Dağın yamacları qədim bir şamlıq idi." (Burada geniş, qədim bir şam meşəsi nəzərdə tutulur.)
- "Kəndin arxasındakı kiçik təpəlik şamlıqdır." (Burada daha kiçik bir ərazi, lakin şam ağaclarının üstünlük təşkil etdiyi bir yer nəzərdə tutulur.)
- "Günəş şamlıqdan süzülüb, meşənin içinə düşürdü." (Burada şamlıq obrazlı bir ifadə kimi, ərazinin spesifik atmosferini ifadə etmək üçün istifadə olunur.)
Beləliklə, "şamlıq" sözü sadəcə coğrafi bir termin olmaqdan kənara çıxaraq, ədəbi əsərlərdə təsviri və obrazlı bir ifadə kimi də işlənə bilər. Sözün tərkibində olan emosional yüklənmə, şam meşəsinin yaratdığı sakit və səmimi atmosferi oxucuda canlandırır.