izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şeşə sözü Azərbaycan dilində "dik, sivri" mənasında işlənən bir sifətdir. Lüğətlərdəki qısa izahı sözün əsas mənasını əks etdirir, lakin onun kontekstdəki istifadəsinin zənginliyini tam əks etdirmir. Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, kökü türk dillərindəki "şeş" və ya "şiş" felindən gəldiyi ehtimal olunur. Bu kökün mənası “dik durmaq”, “sürətlə yuxarı qalxmaq”, “uzanmaq” kimi mənaları əhatə edir. Beləliklə, "şeşə" sifəti, bir cismin dik və sivri olmasını ifadə etməklə yanaşı, metaforik olaraq həmçinin həddən artıq həyəcanlanmış, qıcıqlanmış və ya həssas vəziyyətdə olan bir vəziyyəti də təsvir edə bilər.

Vaqifin şeirindən götürülmüş nümunədə ("Niyə, qulağınız çoxdan şeşədir; Böhtan eşidəndə qızarıb yanar; Doğru söz gələndə pambıq tıxanar") "şeşə" sözü metaforik mənada işlənmişdir. Burada "şeşə qulaq" ifadəsi, həddən artıq həssas, hər sözə qıcıqlanan, həqiqəti eşitməyə qapalı qulağı ifadə edir. Böhtanı eşidəndə həyəcanlanan, doğru sözü isə qəbul etməyən, onu eşitməmək üçün özünü bağlayan bir qulaq təsviri verilir. Bu kontekstdə "şeşə"nin dik və sivri olması, deyilənlərə qarşı həddən artıq həssaslıq və qıcıqlanmanı, özünü qorumaq üçün həddindən artıq reaksiya verilməsini simvolizə edir.

Yəni, "şeşə" sözü yalnız fiziki bir xüsusiyyəti deyil, həm də emosional və psixoloji vəziyyəti təsvir etmək üçün işlənə bilər. Məsələn, "şeşə baxışlar", "şeşə dağlar" kimi ifadələr işlənə bilər. Birinci halda, dik baxışlar, ikincisində isə, hündür və dik qayanları ifadə edir. Lakin hər iki halda da "diklik" və "sivrilik" əsas xüsusiyyət kimi qalır. Sözün mənasının daha da dəqiq başa düşülməsi üçün istifadə olunduğu kontekstin nəzərə alınması vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz