Şeşəlik sözü Azərbaycan dilində lovğalıq, dikbaşlıq və təşəxxüs mənalarında işlənən bir termindir. Lüğətlərdə verilən bu qısa izah, sözün zəngin semantik potensialını tam əks etdirmir. Daha dəqiq və geniş bir şəkildə izah etmək üçün sözün mənşəyini, kontekstdən asılı olaraq məna çalarlarını və sinonimlərini araşdırmaq lazımdır.
Əvvəlcə, sözün etimologiyasına nəzər salaq. "Şeşəlik" sözünün "şeşə" kökünə bağlanması ehtimalı yüksəkdir. "Şeşə"nin bir mənası "qürurlu, lovğa, özünə çox güvənən" deməkdir. Beləliklə, "şeşəlik" "şeşə"nin məsdər formasından törəmiş olub, həmin keyfiyyətin artıq dərəcədə, həddindən artıq təzahürünü bildirir. Yəni, "şeşəlik" sadə lovğalıq deyil, həddini aşmış, özünü həddən artıq qiymətləndirmə, başqalarına hörmətsizlik və təkəbbürlə müşayiət olunan bir haldır.
Sözün məna çalarları isə kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər. Məsələn, "O, öz şeşəliyi ilə hamını bezdirmişdi" cümləsində "şeşəlik" daha çox lovğalıq, özünü göstərmək istəyi mənasında işlənmişdir. Lakin, "Onun bu şeşəliyi ciddi nəticələrə gətirib çıxardı" cümləsində "şeşəlik" daha çox dikbaşlıq, inadkarlıq və özbaşınalığı ifadə edir. Həmçinin, "şeşəlik" təşəxxüs (özünü əhəmiyyətli göstərmək istəyi) və təkabbürü də əhatə edə bilər.
Sinonimlər baxımından "şeşəlik" üçün "lovğalıq", "dikbaşlıq", "təşəxxüs", "təkəbbür", "özünü bilməməlik", "qürur" kimi sözlərdən istifadə etmək olar. Lakin, bu sinonimlərin hamısı "şeşəlik" sözünün tam mənasını verməyə bilər. Çünki "şeşəlik" bu sözlərin birləşməsindən və bəzən də onlardan daha kəskin ifadə vasitəsi kimi çıxış edir.
Nəticə olaraq, "şeşəlik" sözü lovğalıq, dikbaşlıq və təşəxxüsün həddindən artıq, qeyri-münasib və tez-tez başqalarına hörmətsizliklə müşayiət olunan təzahürlərini ifadə edir. Sözün mənası kontekstdən asılı olaraq müxtəlif çalarlar ala bilsə də, əsasında həddini aşmış özünü qiymətləndirmə və başqalarına nəzərən üstünlük hiss etmə duyğusu yatır.