Şeytanı sözü Azərbaycan dilində əsasən kişilərdə yuxuda baş verən, qeyri-iradi toxumtökmə hadisəsini ifadə edir. Tibbi terminologiyada istifadə olunan bu söz, həmçinin, psixoloji və sosial mədəni kontekstlərdə müxtəlif mənalar daşıya bilər.
Etimoloji cəhətdən "şeytanı" sözünün mənşəyi qədim türk dillərindən gəlmə olub, "şeytan" sözü ilə bağlıdır. "Şeytan" sözünün özünün isə ərəb mənşəli olduğu bilinir və "düşmən", "pis ruhu" kimi mənaları vardır. Beləliklə, "şeytanı" sözünün bu kontekstdə istifadə edilməsi, yuxuda baş verən bu hadisəyə mənfi, qeyri-təbii bir qüvvənin təsiri kimi baxışın ifadəsidir. Bu baxış, qədim zamanlarda bu hadisəyə olan cəhalətdən və qorxudan qaynaqlanır.
Lüğətlərdə yalnız tibbi mənası qeyd olunsa da, xalq arasında bu hadisəyə dair müxtəlif inanclar və ifadələr mövcuddur. Məsələn, bəzi mədəniyyətlərdə bu hadisə pis ruhların və ya cinlərin təsiri nəticəsində baş verir kimi izah olunur. Bu baxımdan, "şeytanı olmaq" ifadəsi yalnız bir fiziki hadisəni deyil, həm də sosial və psixo-mədəni kontekstdə insanın yaşadığı bir təcrübəni ifadə edə bilər.
Müasir tibbdə bu hadisənin müxtəlif səbəbləri var və bu, normanın variantı kimi də qiymətləndirilə bilər. Buna baxmayaraq, "şeytanı" sözünün köhnə, xalq arasında istifadə olunan və köklü bir mənfi konnotasiyaya malik olduğu unutmaq olmaz. Ədəbiyyatda bu sözün istifadəsi, qəhrəmanın psixoloji vəziyyətinin ifadə olunmasında da rol oynaya bilər. Məsələn: "O gecə qorxu içində yatdı və şeytanı oldu". Bu cümlədə, şeytanı hadisəsi sadəcə bir fiziki proses kimi deyil, qorxu və gərginliyin ifadəçisi kimi təqdim olunur.
Yekun olaraq, "şeytanı" sözü zəngin məna yükü daşıyan bir sözdür və onun təfsiri zaman içində və müxtəlif kontekstlərdə dəyişə bilər. Lüğətlərdəki qısa izahı, sözün zəngin məna dünyasını tam əks etdirmir.