Şəfaət (ər. شفاعة - şəfa'a) sözü klassik ərəb dilindən dilimizə keçmişdir. Əsas mənası, bir günahkarın bağışlanması və ya ehtiyacı olan birinin ehtiyacının təmin olunması üçün başqasının etdiyi vasitəçilik, iltimas, xahiş, müraciət deməkdir. Lakin bu məna müxtəlif kontekstlərdə incə fərqlənmələr göstərə bilər.
Daha geniş mənada şəfaət, güclü bir şəxsin zəif bir şəxs üçün müdaxiləsi, onun xeyrinə etdiyi hərəkətləri də əhatə edir. Bu həm Allah qarşısında günahkarın bağışlanması üçün edilən dua və yalvarış, həm də dünyəvi məsələlərdə birinin digəri üçün etdiyi müraciət, kömək, himayə ola bilər. Məsələn, bir hökmdarın ədalətsiz hökm verdiyi bir vəziyyətdə, yüksək vəzifəli bir məmurun müdaxiləsi ilə həmin hökmün dəyişdirilməsi də şəfaət hesab oluna bilər.
Şəfaətin mahiyyəti, müraciət edilən şəxsin müraciətə cavab vermə və istəyi yerinə yetirmə qabiliyyətinə malik olmasıdır. Bu qabiliyyət Allah üçün sonsuzdur, insan üçün isə məhduddur. Ona görə də Allah qarşısında edilən şəfaət, Allahın mərhəmətinə və gücünə əsaslanır, insanlar arasındakı şəfaət isə, müraciət edilən şəxsin nüfuzuna, gücünə və xoşməramətinə bağlıdır.
Cümlə içərisində istifadəsi nümunələri:
- Peyğəmbərin (s.ə.s) şəfaəti ilə ümidvarıq. (Allah qarşısında edilən şəfaət)
- Direktorun şəfaəti sayəsində işə düzəldi. (Dünyəvi məsələdə edilən şəfaət)
- Onun şəfaəti sayəsində işim həll olundu. (Nüfuzlu birinin köməyi ilə problemin həlli)
- Valideynlərin şəfaəti uşaq üçün çox qiymətlidir. (Ana-atanın övladına olan köməyi və müdafiəsi)
Beləliklə, "şəfaət" sözü sadəcə bir günahkarın bağışlanması üçün edilən vasitəçilik mənası ilə məhdudlaşmır; daha geniş bir məna spektrini əhatə edir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif təfsirlərə malik ola bilər.