izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şəhlagöz sifəti, əsasən, gözün rəngini ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "gözləri tünd-mavi olan" kimi tərif olunsa da, bu tərif tam mənzərəni əks etdirmir. "Şəhlagöz" sözü, daha çox poetik və təsviri dilə xas olub, gözün rənginin sadəcə tünd-maviliyini deyil, həm də o rəngin yaratdığı təsiri, gözün ifadə etdiyi duyğuları ifadə edir. Tünd-mavi rəngin dərinliyi, sirliyi, cazibəsi bu sözün içinə sığır. Ona görə də, "şəhlagöz" sadəcə bir rəng təsviri deyil, ədəbi-bədii bir ifadə vasitəsidir.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "şəhla" sözünün farsca mənşəli olduğunu görərik. Fars dilində "şəhla" gözün tünd və parlaq rəngini, xüsusilə də tünd-mavi və ya qara rəngi bildirir. "Göz" sözü ilə birləşərək "şəhlagöz" ifadəsini yaradır ki, bu ifadə gözəllik, cazibədarlıq, sirr və dərinlik kimi mənaları özündə birləşdirir. Bu baxımdan, "şəhlagöz" sadəcə bir fiziki xüsusiyyət deyil, həm də bir estetik təsvirdir.

Misal olaraq, verilən şeir parçasında ("O şəhlagöz, xumargöz; Yar əğyarə yumar göz; Bir qəlbim var, verirəm; Canımı da umar göz") "şəhlagöz" sözü sadəcə göz rəngini deyil, həm də sevgili gözünün cazibəsini, sevgilinin gözündəki sirli və dərin duyğuları ifadə edir. Sözün işlənmə üslubu poetik təsvirə, əsərin duyğu yükünün artırılmasına xidmət edir. "Xumargöz" kimi digər sözlərlə yanaşı işlənməsi bu təsiri daha da gücləndirir.

Beləliklə, "şəhlagöz" sözünü yalnız "gözləri tünd-mavi olan" kimi tərif etmək onun zəngin mənasını tam əks etdirmir. Bu söz, tünd-mavi rəngin poetik və bədii ifadəsidir ki, həm gözəllik, həm də sirr, dərinlik və cazibə kimi mənaları ehtiva edir və ədəbi əsərlərdə gözəllik və duyğu ifadə etmək üçün əvəzsiz bir vasitədir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz