izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Sığır sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir sözdür və əsasən ev heyvanı olan iri buynuzlu məməlini, yəni Bos taurus növünə aid heyvanı bildirir. Lüğətlərdə "qaramal" kimi ümumiləşdirilmiş məna da verilsə də, "sığır" sözü daha konkret olaraq bu növü ifadə edir və "qaramal" sözündən fərqli olaraq, digər iri buynuzlu heyvanları (məsələn, camış) əhatə etmir. "Qaramal" sözü daha geniş bir anlayış olub, sığır, camış, qoç və s. kimi iri buynuzlu heyvanları birlikdə əhatə edir.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "sığır" sözünün türk dillərindən gəldiyi görünür. Müxtəlif türk dillərində oxşar səslənən və mənalı sözlər mövcuddur. Bu sözün kökündə heyvanın bədən quruluşuna, gücünə, ya da əhliləşdirilməsinə işarə edən bir elementin olması ehtimal olunur. Ənənəvi Azərbaycan türkcəsində "sığır" sözü daha çox dişiləri, xüsusən süd verən inəkləri ifadə etmək üçün işlədilirdi. Kişi fərdlər üçün isə "öküz" sözü üstünlük təşkil edirdi.

Misal olaraq, verilmiş sitatda ("Piyaləni qaldırdım, yavaş səslə: – Sənin şərəfinə, – dedim, – xoşbəxt olaq, qəbilə sığırları kök, itləri itidişli olsun!") "sığır" sözü qəbilənin mal-qarasının, xüsusən də bolluğunu və sağlamlığını simvolizə edir. Bu kontekstdə "sığır" sözü daha çox mal-qaranın ümumi bolluğunu, rifahını ifadə etmək üçün metaforik mənada işlənilir. Yəni, sadəcə inəkləri deyil, ümumilikdə qaramal sürüsünü təmsil edir.

Qısacası, "sığır" sözü, Azərbaycan dilində ev heyvanı olan iri buynuzlu məməlini (Bos taurus) ifadə edən konkret bir termindir. Lakin, kontekstdən asılı olaraq, daha geniş mənada, mal-qara sürüsünün, bolluğun və rifahın simvolu kimi də işlənə bilər. "Qaramal" sözündən fərqli olaraq, daha spesifik bir məna daşıyır və digər iri buynuzlu heyvanları əhatə etmir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz