Şələquyruq sözü Azərbaycan dilində tülkü üçün işlənən, daha doğrusu ona verilən ləqəb, məcazlı adlandırmadır. Lüğətlərdə sadəcə "tülküyə verilən ləqəb" kimi göstərilməsi sözün ifadə etdiyi incə mənaları tam əks etdirmir. Şələquyruq, sadəcə "tülkü" demək deyil, tülkünün xarakterik xüsusiyyətlərini - hiyləgərliyini, ağıllılığını, özünü gizlətmə bacarığını, fırıldaqçılığını vurğulayan bir ifadədir. Bu ləqəb tülkünün quyruğunun formasından deyil, onun davranışından, xarakterindən irəli gəlir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "şələ" komponenti "şıltaq, dələduz, hiyləgər" mənasında işlənən köhnə bir söz kökündən törəyə bilər. "Quyruq" komponenti isə tülkünün tanınmış xüsusiyyəti olan uzun və tüklü quyruğunu bildirir. Beləliklə, "şələquyruq" tülkünün həm hiyləgərliyini, həm də görkəm xüsusiyyətlərindən birini ifadə edən təsviri bir adlandırmadır.
Misal olaraq verilən şeir parçasında "Şələquyruq olmasa; Tülkü baba keçinməz" misrası bu mənanı daha da aydınlaşdırır. Burada tülkünün hiyləgərliyi, fırıldaqçılığı olmadan yaşaya bilməyəcəyi, onun mahiyyətinin "şələquyruq" olmaqdan ibarət olduğu vurğulanır. Yəni "şələquyruq" sözü sadəcə bir ləqəb deyil, tülkünün xarakterini, davranış tərzini tam olaraq ifadə edən bir məcazlı adlandırmadır.
Müxtəlif cümlələrdə "şələquyruq" sözünün işlənməsi:
- O, həqiqi bir şələquyruq idi; hər işdə hiylə axtarırdı.
- Bu şələquyruq yenə öz oyunlarını oynayırdı.
- Sən fikirləşirsən ki, bu məsələni şələquyruq kimi həll edə biləcəksən?
Göründüyü kimi, "şələquyruq" sözü, əsasən danışıq dilində tülkünün hiyləgərliyini ifadə etmək üçün, bəzən isə hiyləgər insanlara da istinadən işlədilir.