Şərafətli sözü Azərbaycan dilində sifət və zərf kimi işlənir. Əsas mənası "şərəfli, hörmətə layiq, mübarək, əziz" olmaqdadır. Lüğətlərdə verilən bu qısa izah, sözün zəngin semantik potensialını tam əks etdirmir. Şərafətli, sadəcə olaraq "yaxşı" və ya "dəyərli" olmaqdan daha çox, yüksək əxlaqi və mənəvi dəyərlərə malik olmağı, izzət və hörmətə layiq olmağı ifadə edir. Bu, əxlaqi kamillik, nüfuz və nəciblik hisslərini özündə birləşdirir.
Etimoloji baxımdan, "şərafət" kökü ərəb mənşəlidir və "şərəf" sözü ilə əlaqədardır. "Şərəf" isə nüfuz, hörmət, ləyaqət, izzət kimi mənaları ehtiva edir. "-li" əlavəsi isə sifət şəkilçisidir və sözə "malik olan", "sahib olan" mənasını verir. Beləliklə, "şərafətli" sözünün tam mənası "şərəfə malik olan", "şərəfli", "hörmətə layiq" kimi tərcümə oluna bilər.
Cümlədə işlənməsinə nümunələr:
- O, şərafətli bir ailədən gəlirdi.
- Şərafətli əməlləri ilə xalqın qəlbində əbədi olaraq yaşayacaq.
- Bu, şərafətli bir qərar idi.
- Rəmazan ayı – şərafətli bir ay.
- Onun həyatı şərafətli və mənalı idi.
Göründüyü kimi, "şərafətli" sözü müxtəlif kontekstlərdə istifadə oluna bilər və hər dəfə də sözün ümumi mənası çərçivəsində fərqli nüanslar əks etdirir. Sadəcə "şərəfli" deməkdən daha çox, dərin bir məna yükü daşıyan, insanın əxlaqi keyfiyyətlərini ifadə edən bir söz olduğunu qeyd etmək lazımdır. Həm də, "şərafətli ayın adı Mahi-mübarək-rəmazandır" ifadəsində olduğu kimi, müqəddəs və mübarək şeylər üçün də istifadə oluna bilər.