Şərif (ər. شريف - šarīf) sözü ərəb mənşəli olub, kökünə görə "şərəf" mənasını ifadə edir. Azərbaycan dilində bir çox mənalarda işlənən çoxmənalı bir sözdür. Lüğətlərdəki mənaları qismən əhatə etsə də, onun kontekstə bağlı olaraq daha geniş və incə mənaları da mövcuddur.
1. Şərəf sahibi, nüfuzlu: Bu mənada "şərif" sözü həmin şəxsin yüksək əxlaqı, cəsarəti, ləyaqəti və ictimai mövqeyinə işarə edir. Məsələn, "O, şərif bir insandı, hər kəs ona hörmətlə yanaşırdı." cümləsində şərif sözü, yüksək əxlaqı və ictimai hörmətini vurğulayır. Ədəbiyyatda isə bu mənada "nəcib", "əsilzadə", "hörmətli" kimi sinonimlərdən də istifadə oluna bilər.
2. Müqəddəs, mübarək: Bu mənada "şərif" sözü müqəddəsliyi, ucalığı, dəyərli və toxunulmaz bir şeyi ifadə edir. Əsasən dini kontekstlərdə istifadə olunur. Məsələn, "Şərif bir yer, şərif bir kitab" kimi ifadələr bu mənanı əks etdirir. Bu mənada "müqəddəs", "əziz", "qiymətli" sözləri sinonim kimi işlənə bilər.
3. Nəcib, əsilzadə: Bu mənada "şərif" sözü əsilzadəlik, nəciblik, yüksək mənşəyi və nəslinə işarə edir. Tarixi kontekstdə bu mənada istifadə olunur, xüsusilə də müəyyən nəsillərə məxsus olan qədim və nüfuzlu ailələrə aid edilir. Məsələn, "Şərif nəsildən gələn bu gənc, zəngin tarixin varisi idi". Bu mənada "əsil", "nəcib", "soylu" kimi sinonimlər daha uyğundur.
Ümumiyyətlə, "şərif" sözü müxtəlif kontekstlərdə müxtəlif nüanslarda işlənə bilir. Mənasının dəqiq müəyyən edilməsi üçün cümlənin ümumi məzmunu nəzərə alınmalıdır. Sözün mənşəyi və tarixi inkişafı onun zəngin semantik spektrinin yaranmasına səbəb olmuşdur.