Şırıltı sözü Azərbaycan dilində axan və ya tökülən suyun yaratdığı səsi, yəni şırıldama səsini bildirir. Lüğətlərdəki sadə "şır-şır" təsviri isə səsin xarakterini qismən əks etdirir, lakin səsin mürəkkəbliyini tam əhatə etmir. Şırıltı, sadəcə "şır-şır"dan daha çox, suyun hərəkətinin intensivliyinə, suyun miqdarına, axdığı səthin xüsusiyyətinə (məsələn, hamar və ya qayalıq) və digər amillərə görə dəyişən bir səs hadisəsidir. Bu dəyişkənlik səsin tezliyini, həcmini, tonunu və rəngini əhatə edir.
Etimoloji baxımdan, "şırıltı" sözü "şırıldamaq" felindən törəmişdir. "Şırıldamaq" isə suyun axmasının xarakterik səsini ifadə edən onomatopoetik bir sözdür, yəni səsin təbiətini təqlid edən bir söz. Beləliklə, "şırıltı" sözü suyun axmasının yaradığı bu səsin daha intensiv, daha dolğun və ya daha güclü olmasını ifadə edir.
Sözün işlənməsinə nümunələr:
- "Dağlardan axan çayın şırıltısı qulaqları bürüyürdü." (Burada şırıltı, ətrafı əhatə edən güclü bir səs kimi təsvir olunur.)
- "Şəlalənin şırıltısı sakit gecənin səssizliyini pozdu." (Burada şırıltı, sakitliyi pozan, diqqəti cəlb edən bir səs kimi göstərilir.)
- "Suyun zəif şırıltısı yalnız qulağı diqqətlə yönəldənlər tərəfindən eşidilirdi." (Burada şırıltı zəif, az eşidilən bir səs kimi təsvir olunur.)
- "Mənzərənin gözəlliyinə suyun şırıltısı da əlavə bir cazibə qatırdı." (Burada şırıltı, mənzərənin tərkib hissəsi kimi, ona əlavə bir gözəllik bəxş edən element kimi təsvir olunur.)
Göründüyü kimi, "şırıltı" sözü müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar və çalarlar əldə edə bilir. Bununla yanaşı, əsas mənası həmişə axan suyun yaratdığı səs olaraq qalır. Lakin bu səsin gücü, intensivliyi və xarakteri kontekstdən asılı olaraq dəyişir.