Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində "şırıldama" sözü əsasən "şırıldamaq" felindən törəmə olaraq qeyd olunur. Lakin bu tərif kifayət qədər geniş deyil və sözün bütün mənalı çalarlarını əhatə etmir. Daha dəqiq və geniş bir izah vermək üçün sözün mənşəyini və kontekstual istifadəsini nəzərə almaq lazımdır.
"Şırıldamaq" feli, səsin incə, tez-tez və davamlı olaraq çıxması mənasını daşıyır. Bu səs, məsələn, suyun axışı, küləyin vızıltısı, və ya həşəratların nəfəsi ola bilər. Beləliklə, "şırıldama" sözü bu səslərin özü və ya bu səslərin yaratdığı təəssüratı ifadə edir.
Mənşəcə türk dillərindən gələn "şırıldamaq" feli, fonetik cəhətdən səsin xarakterini ifadə edir: "şır" morfeması səsin tez və incə olduğunu, "-ılda-" morfeması isə davamlılığını göstərir. "-ma" isə isim şəkilçisidir.
Cümlə içində "şırıldama" sözünün istifadəsi müxtəlif ola bilər:
- Təbiət səsləri: "Çayın şırıldaması sakitliyi pozurdu." (burada çayın axışı zamanı çıxan səs nəzərdə tutulur)
- Süni səslər: "Maşının mühərrikinin şırıldaması eşidilirdi." (burada maşının mühərrikinin yaratdığı xüsusi bir səs nəzərdə tutulur)
- Metaforik istifadə: "Sözlərinin şırıldaması ruhumu oxşayırdı." (burada sözlərin xoş və sakit təsiri nəzərdə tutulur, metaforik bir istifadədir)
Beləliklə, "şırıldama" sözünün mənası yalnız səs deyil, həm də bu səsin yaratdığı təəssürat, hiss və atmosferi əhatə edir. Sözün dəqiq mənası istifadə olunduğu kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər.