izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şirli (sifət): Bu söz, əsasən Azərbaycan dilində "şir" (şəkər qatıqlı şirə) sözündən törəmişdir və əşyanın şirə ilə örtülmüş, şirə çəkilmiş və ya şirə ilə qarışdırılmış olmasını bildirir. "Şirli"nin mənası, sadəcə "şir vurulmuş"dan daha genişdir və şirənin tətbiq üsulunu və nəticəni əhatə edir. Məsələn, şirli bir çörək sadəcə şirə vurulmuş deyil, həmçinin şirənin çörəyin səthinə hopması, bəzən isə içərisinə hopması nəticəsində xüsusi bir görünüş və dad qazanmışdır. "Şir vurulmuş" ifadəsi daha çox şirənin səthə təsadüfi sürtülməsini ifadə edə bilər, halbuki "şirli" daha sistematik, məqsədli bir prosesi təsvir edir.

Sözün ikinci bir mənası da vardır ki, bu mənada "rəng vurulmuş", "rənglənmiş" mənasında işlənir. Bu istifadə daha az yaygındır və əsasən, köhnə ədəbiyyat nümunələrində rast gəlinir. Bu mənada "şirli" sözü, rəngin parlaq, parlaq şəkildə tətbiq olunduğunu ifadə etmək üçün istifadə oluna bilər. Ancaq bu mənada, "rənglənmiş" və ya "boyanmış" sözləri daha aydın və dəqiqdir.

Misallar:

1. Şirli küpə: Bu ifadə şirə ilə örtülmüş, içi şirə ilə dolu olan küpəni təsvir edir. Şirənin miqdarı və tətbiq üsulu vacibdir. Küpənin tamamilə şirə içində olmasına da işarə edə bilər.

2. Şirli çörək: Şəkərli şirə ilə hazırlanmış, şirənin çörəyin səthinə və ya içərisinə hopduğu çörək növünü ifadə edir.

3. Şirli rəsm: (Köhnə istifadə) Bu, parlaq rənglərlə boyanmış bir rəsmi ifadə edə bilər, ancaq bu kontekstdə "rəngli" və ya "parlaq rəngli" sözlərinin istifadəsi daha münasibdir.

Etimalogiya: "Şirli" sözü "şir" (şəkər qatıqlı şirə) kökünə "-li" sifət şəkilçisinin artırılması ilə əmələ gəlmişdir. "-li" şəkilçisi, əşyanın bir xüsusiyyətə sahib olmasını bildirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz