Ştempel sözü alman dilindən (Stempel) gəlmişdir və əsasən üzərində qabarıq şəkil və ya yazı olan bir növ möhür, damğa deməkdir. Lüğətlərdə sadəcə "qabarıq şəkil və ya yazı olan möhür" kimi tərif edilmiş olsa da, mənasını daha geniş və dəqiq izah etmək mümkündür.
Ştempel, müxtəlif materiallardan (metal, kauçuk, taxta və s.) hazırlana bilər və üzərindəki qabarıq hissə müxtəlif üsullarla (qazma, oyma, basma və s.) yaradılır. Bu qabarıq hissə müəyyən bir təzyiq altında kağız, parça, metal və ya digər səthlərə basılaraq iz buraxır. Bu iz, ştamp, damğa, möhür və ya nişan kimi adlandırılır və məlumatın təsdiqi, sahibinin müəyyən edilməsi, malın orijinallığının təsdiqi və ya digər məqsədlər üçün istifadə olunur.
Ştempelin istifadə sahələri genişdir:
- Sənədlərin təsdiq edilməsi: Rəsmi sənədlərə, pasportlara, viza sənədlərinə ştempel vurulur.
- Malların orijinallığının təsdiqi: Məsələn, məşhur brendlərin məhsullarında orijinallıq ştempelləri olur.
- Qəbul-təhvil əməliyyatları: Anbarlarda, poçt şöbələrində qəbul edilən əşyaların üzərinə ştempel vurulur.
- İmza kimi istifadə: Bəzi hallarda, rəsmi sənədlərdə imza əvəzinə ştempel istifadə oluna bilər.
- Dekorativ məqsədlər: Bəzi sənət əsərlərinin, tekstil məmulatlarının bəzədilməsində də ştempel texnikasından istifadə olunur.
Beləliklə, "ştempel" sözü sadəcə "qabarıq şəkil və ya yazı olan möhür" deyil, müxtəlif materiallardan hazırlanan, müxtəlif üsullarla qabarıq şəkil və ya yazı yaradılan və müxtəlif məqsədlər üçün istifadə olunan bir alətdir. Onun funksiyası təsdiq, təsbit və ya bəzək ola bilər.