izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Şumlanmış: (f. sif.) Şum edilmiş, yəni şum vasitəsilə torpağın üst qatı əkinə hazır hala gətirilmiş. Bu termin əsasən kənd təsərrüfatı kontekstində istifadə olunur və torpağın emalından sonra əldə edilən vəziyyəti ifadə edir. Şumlama prosesi torpağı havalandırır, alaq otlarını məhv edir və toxumların əkilməsi üçün ideal şərait yaradır. “Şumlanmış” sifəti həm də torpağın strukturu və görünüşündəki dəyişiklikləri nəzərdə tutur; məsələn, əvvəllər sərt və quru olan torpaq şumlandıqdan sonra daha yumşaq və qara rəngli, çürümüş bitki qalıqları ilə qarışmış bir hala gəlir.

Məsələn, “Traktorla şumlanmış zəmi” ifadəsi mexaniki şumlama üsulu ilə emal edilmiş geniş bir ərazini göstərir. Bu, müasir kənd təsərrüfatında geniş yayılmış bir üsuldur və böyük sahələrin səmərəli şumlanmasına imkan verir. Digər tərəfdən isə, “Qızlar belləri qapıb təzəcə şumlanmış sahənin traktor tuta bilməyən qırağını belləməyə başladılar” cümləsi əl ilə şumlama (və ya şumlanmış torpağın tamamlanması) işinə işarə edir. Burada şumlanmış sahənin bir hissəsinin traktor üçün çətin əlçatan olduğuna və əl əməyinə ehtiyac duyulduğuna diqqət çəkilir. Bu nümunədə “şumlanmış” sözü həm torpağın hazır vəziyyətini, həm də onun əl ilə emalının lazım olduğunu göstərir.

Sözün etimologiyasına gəldikdə, “şumlanmış” sözü “şum” felindən törəmişdir. "Şum" sözü isə türk dillərindən gələn köhnə bir sözdür və əsas mənası torpağı sürərək hazırlamaqdır. Bu məna tarix boyu dəyişməmiş və müasir Azərbaycan dilində də eyni şəkildə istifadə olunur. “Şumlanmış” sözü, bu etimoloji kökünə uyğun olaraq, həmişə torpağın şum vasitəsilə emal edilmiş halını ifadə edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz