Şum (şumlama): Kənd təsərrüfatında torpağı becərmək üçün istifadə olunan əsas əkin texnikasıdır. Çox qədim tarixə malik olan bu üsul əsasən heyvan gücü və ya mexaniki vasitələrlə həyata keçirilir. Şumlama zamanı torpaq müəyyən dərinliyə qədər sürülərək, alt və üst qatları qarışdırılır, alaq otları və bitki qalıqları basdırılır. Bununla da torpağın məhsuldarlığı artırılır, hava və sukeçirmə qabiliyyəti yaxşılaşdırılır, toxumların cücərməsi üçün əlverişli şərait yaradılır. Şum əməliyyatı əkinə hazırlıq mərhələsinin mühüm bir hissəsidir və əkin növü, torpağın növü və iqlim şəraiti nəzərə alınmaqla müxtəlif dərinlik və üsullarda aparılır.
Lüğətdə verilən “şumlanmış torpaq” ifadəsi şum əməliyyatının nəticəsini göstərir. Yəni, şumlanmış torpaq, əkin üçün hazırlanmış, sürülmüş və becərilmiş torpaq deməkdir. “Yaz şumu” və “Payız şumu” ifadələri isə ilin müəyyən fəsillərində həyata keçirilən şum əməliyyatına işarə edir. Yaz şumu adətən əkinə birbaşa hazırlıq mərhələsində, payız şumu isə qışa hazırlıq, torpağın qorunması və növbəti il üçün əkinə hazırlanması məqsədilə həyata keçirilir.
Misal cümlədə göstərilən “Şumdan qabaq …hər hektara 5 kiloqram fosfor gübrəsi verilmişdi” ifadəsi isə şum əməliyyatından əvvəl torpağın gübrələnməsini və beləliklə də məhsuldarlığın artırılmasına yönəlmiş əlavə tədbirləri əks etdirir. Bu, şumun əkinçilikdə yalnız mexaniki bir əməliyyat deyil, həm də torpaq münbitliyinin idarə olunması kontekstində kompleks bir proses olduğunu göstərir.
Qeyd edək ki, “şum” sözünün kökü türk dillərindədir və torpağı sürülməsi ilə bağlı mənaları əks etdirir. Müxtəlif türk dillərindəki qohum sözlərin təhlili onun mənşəyinin qədimlərə gedib çıxdığını göstərir.