Şüalandırma sözü "şüalandırmaq" fellərinin məsdər şəkilçisi (-ma) ilə əmələ gəlmişdir. Əsas mənası, enerjinin, maddənin və ya hissəciklərin dalğa və ya hissəcik şəklində hər hansı bir mənbədən hər tərəfə yayılması deməkdir. Bu yayılma prosesi elektromaqnit şüalanması, istilik şüalanması, səs şüalanması, ionlaşdırıcı şüalanma kimi müxtəlif formalarda özünü göstərə bilər.
Elektromaqnit şüalanma spektrinin geniş bir hissəsini əhatə edir; radio dalğaları, mikrodalğalar, infraqırmızı şüalar, görünən işıq, ultrabənövşəyi şüalar, rentgen şüaları və qamma şüaları kimi müxtəlif növlərə malikdir. Bu şüaların xassələri və təsirləri dalğa uzunluğundan asılı olaraq dəyişir. Məsələn, radio dalğaları rabitədə istifadə olunur, infraqırmızı şüalar istiliyin yayılmasında, görünən işıq görmə qabiliyyətimizi təmin edir, ultrabənövşəyi şüalar günəş yanığına səbəb ola bilər, rentgen şüaları tibbdə istifadə olunur, qamma şüaları isə güclü ionlaşdırıcı təsirə malikdir.
İstilik şüalanması cisimlərin temperaturu ilə bağlıdır və infraqırmızı şüalar vasitəsilə yayılır. Daha yüksək temperaturlu cisimlər daha çox istilik şüalandırırlar. Səs şüalanması isə səsin dalğa şəklində yayılmasıdır və onun sürəti və intensivliyi mühiti təsir edir.
İonlaşdırıcı şüalanma, atomların elektronlarını qoparmaq qabiliyyətinə malik olan yüksək enerjili şüalanma növüdür. Bu növ şüalanma, rentgen şüaları və qamma şüaları kimi, canlı orqanizmlərə zərərli təsir göstərə bilər. Lakin, tibbdə müalicə məqsədi ilə də istifadə olunur.
Cümlədə istifadəsi nümunələri:
- Günəş intensiv şüalandırma ilə Yer kürəsini isidir.
- Radioaktiv maddələr təhlükəli şüalandırma yaradırlar.
- Anten şüalandırmanı qəbul edir və siqnala çevirir.
- Lazer cihazları yüksək intensivliyə malik şüalandırma yaradır.
- Tibb müəssisələrində şüalandırmanın ölçülməsi üçün xüsusi cihazlar istifadə olunur.