Tabaq sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış və çoxmənalı bir sözdür. Əsas mənası, düyü, buğda və sair dənli bitkilərin hövsərlənməsi, yaxud müxtəlif əşyaların qoyulması üçün istifadə olunan, enli taxtadan və ya ağacdan hazırlanmış dayaz, girdə və ya uzunsov qabdır. Bu, sözün ənənəvi və ən çox rast gəlinən mənasıdır. Materialı baxımından taxtadan başqa metal (mis, alüminium, paslanmayan polad), gil, plastik və s. materiallardan da hazırlana bilər. Forması da yalnız girdə və ya uzunsov deyil, kvadrat, düzbucaqlı və s. ola bilər.
Sözün etimologiyası Azərbaycan dilinin köhnə təbəqəsinə aiddir və türki dillərin ümumi leksikasına daxildir. Qədim türk dillərindəki oxşar sözlərin təhlili göstərir ki, "tabaq" sözü "dayaz qab" mənasını verir. Bu məna əsasında müxtəlif materiallardan hazırlanmış və müxtəlif məqsədlər üçün istifadə olunan müxtəlif formalı qablar üçün işlənə bilir. Məsələn, "çörək tabağı", "meyvə tabağı", "qonaq tabağı" və s. ifadələr bunu göstərir.
Lüğətlərdə əsasən bu əşya mənası qeyd olunsa da, "tabaq" sözü məcazi mənada da işlənə bilir. Məsələn, "qarlı dağların zirvəsində, buludların arasında, günəşin işığı ilə parıldayan qar tabağı" deyərkən, qarla örtülmüş geniş sahə nəzərdə tutulur. Bu halda "tabaq" sözü, səthi hamar və geniş olan bir ərazini ifadə edir. Beləliklə, "tabaq" sözü konkret bir əşyanı deyil, ümumiyyətlə, dayaz və geniş bir səthi ifadə edə bilər.
Müxtəlif cümlələrdə istifadəsinə nümunələr:
- Masaya gözəl bir meyvə tabağı qoydu.
- Qonaqlar üçün xüsusi bir çörək tabağı hazırlamışdı.
- Qar yağışı ətrafı ağ bir qar tabağına çevirmişdi.
- Rəssam rəngləri palitrasının üzərindəki rəng tabağı kimi qarışdırdı.
Göründüyü kimi, "tabaq" sözünün istifadəsi kontekstdən asılı olaraq dəyişir və həm konkret, həm də məcazi mənalarda işlənə bilir.