izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Taxtalamaq (f.) Azərbaycan dilində geniş işlənən bir feldir. Əsas mənası "taxta vurmaq, taxta düzəltmək" olsa da, bu mənanın müxtəlif kontekstlərdə nüanslı şəkildə ifadə olunduğunu müşahidə etmək mümkündür. Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "taxta" kökünə "-lamaq" şəkilçisinin artırılması ilə əmələ gəldiyini görərik. "-lamaq" şəkilçisi isə bir işi etmək, bir prosesi həyata keçirmək mənasını ifadə edir. Beləliklə, "taxtalamaq" sözü, əslində, "taxta ilə əlaqəli bir iş görmək" kimi daha geniş bir məna daşıyır.

Verilən misalda olduğu kimi, "evin damını taxtalamaq" ifadəsi damın taxta konstruksiyasının qurulması, taxta parçalardan istifadə olunaraq damın tavan hissəsinin hazırlanması mənasını verir. Burada "taxtalamaq" yalnız taxta vurmaq deyil, daha çox taxtadan istifadə edərək damın tikintisinin müəyyən bir mərhələsini ifadə edir. Bu mərhələdə həm taxta vurma, həm də taxta parçalarının bir-birinə bağlanması, düzülməsi kimi fəaliyyətlər yer alır.

Lakin, "taxtalamaq" sözü daha geniş mənada da işlənə bilər. Məsələn, "qapının üstünü taxtalamaq" ifadəsi qapının üst hissəsinin taxta ilə bəzədilməsi və ya möhkəmləndirilməsi mənasını verə bilər. Bu halda, sadəcə taxta vurmaq deyil, estetik və ya funksional bir məqsəd güdülür. Yaxud, "taxtalamaq" sözü məcazi mənada da işlənə bilər. Məsələn, "o, işi taxtalayaraq həll etdi" ifadəsində "taxtalamaq" sözü problemin həllinə sistematik və ardıcıl bir şəkildə yanaşma, işi mərhələlərlə həyata keçirmə mənasını daşıya bilər. Bu isə sözün daha geniş, abstrakt bir məna qazanmasını göstərir.

Nəticə olaraq, "taxtalamaq" sözü sadəcə "taxta vurmaq" mənası ilə məhdudlaşmayan, kontekstdən asılı olaraq daha geniş, zəngin və bəzən də məcazi mənalar kəsb edən bir feldir. Onun mənasını daha dəqiq anlamaq üçün cümlənin ümumi məzmununu nəzərə almaq zəruridir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz