Tanışmaq sözü Azərbaycan dilində geniş məna daşıyan bir feildir. Lüğətlərdə sadəcə "bir-biri ilə tanış olmaq" kimi qısa bir izah olsa da, mənası daha zəngindir və kontekstdən asılı olaraq müxtəlif nüanslar əldə edə bilər. "Tanışmaq" feili, əsasən, iki və ya daha çox insan arasındakı ilk görüşü, qarşılıqlı təqdimatı və ilkin ünsiyyəti ifadə edir. Bu, sadəcə adların öyrənilməsindən daha çox, insanlar arasında müəyyən bir əlaqənin qurulması prosesini əhatə edir.
Birinci mənası, yuxarıda qeyd edildiyi kimi, qarşılıqlı tanışlıqdır: iki və ya daha çox insan bir-birlərinin adını, kimliyini öyrənir, bir-birləri haqqında əsas məlumatlar alırlar. Bu, formal bir tanışlıq ola bilər (məsələn, rəsmi bir tədbirdə) və ya qeyri-rəsmi (məsələn, dost vasitəsilə). Bu mənada "tanış olmaq" "görüşmək" və ya "qarşılaşmaq" sözləri ilə sinonim kimi işlənə bilər, lakin "tanış olmaq" daha dərin bir əlaqənin başlanğıcını ifadə edir.
İkinci mənada, "tanışmaq" əlaqə qurmaq, ünsiyyət qurmaq mənasını da verir. Yəni sadəcə bir-birini tanımaq deyil, həm də qarşılıqlı ünsiyyət, söhbət və bir-birini daha yaxşı tanıma prosesidir. Bu, "ülfət yaranmaq" ifadəsinə daha yaxındır. Mütəmadi ünsiyyət nəticəsində insanların bir-birlərinə qarşı hörmət, etimad və dostluq hissi yarana bilər.
Üçüncü mənada isə "tanışmaq" bir şeylə, bir yerlə və ya bir hadisə ilə tanış olmaq mənasında işlənə bilər. Məsələn, "Yeni bir şəhərlə tanış oldum" və ya "Bu ədəbiyyatla tanış olmaq istəyirəm" kimi. Bu halda "tanış olmaq" "öyrənmək", "bilmək" sözləri ilə sinonim kimi işlənə bilər.
Sözün etimologiyasına gəldikdə, "tanış" sözü köhnə türkcə "tanı-" felindən törəmişdir. Bu fel "bilmək", "dərk etmək" mənalarını daşıyır. Beləliklə, "tanışmaq" əslində "bir-birini bilmək" və ya "bir-birini dərk etmək" prosesidir.
Nümunə cümlələr:
• Konfransda bir çox yeni insanlarla tanış oldum.
• Onlar uşaqlıqdan tanışdırlar.
• Bu ərazinin tarixi ilə tanış olmaq istəyirəm.
• Qısa müddət ərzində yeni mədəniyyətlə tanış oldum.