Tapdama sözü, "tapdamaq" fellərindən törəmiş bir isimdir. Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində sadəcə olaraq "tapdamaq" felindən törəmə kimi qeyd olunsa da, mənasını daha geniş və dəqiq şəkildə izah etmək mümkündür. Əsasən, tapdama, əşyanın, hadisənin və ya şəxsin tapılma yerini, vəziyyətini və ya səbəbini göstərən bir məlumat, izahat və ya açıqlama deməkdir. Bu məlumat, müəyyən bir axtarışın nəticəsi olaraq əldə edilir və axtarış obyektinin yerini, səbəbini və ya hər hansı bir əlaqəli məlumatı əhatə edir.
Sözün mənşəyinə nəzər salsaq, "tapmaq" feli ilə əlaqəsini görürük. "Tapmaq" – bir şeyi axtardıqdan sonra tapmaq, kəşf etmək deməkdir. "-damaq" isə "-ma" isim şəkilçisi ilə birləşərək, "tapma" hərəkətini və nəticəsini bildirən bir isim yaradır. Bu "tapma" isminin "-da" yer bildirən şəkilçisi ilə birləşməsindən "tapdama" sözü əmələ gəlir.
Cümlə içərisində istifadəsinə nümunələr verək:
• Olayın tapdamasını polis araşdırır. (Burada "tapdama" hadisənin necə baş verdiyinin, səbəblərinin və əlaqəli məlumatların axtarışını və araşdırılmasını bildirir.)
• İtmiş sənədlərin tapdamasını tapmaq üçün uzun müddət axtarış apardıq. (Burada "tapdama" itirilmiş sənədlərin harada olduğunu, niyə itirildiyini, necə tapıldığını əhatə edən bütün məlumatları bildirir.)
• Sirrin tapdamasını heç kim bilmir. (Bu cümlədə "tapdama", sirrin açıqlanması ilə bağlı bütün məlumatları, bilinməyənləri ifadə edir.)
Beləliklə, "tapdama" sözü sadəcə "tapdamaq" felindən törəmiş bir isim deyil, müəyyən bir axtarışın nəticəsində əldə edilən məlumat, izahat və ya açıqlama mənasını daşıyır və cümlədə işlədilməsinə görə fərqli mənalar kəsb edə bilir. Axtarışın obyektinin yerini, vəziyyətini, səbəbini və digər əlaqəli məlumatları əhatə edən geniş bir məna sahəsinə malikdir.