izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tapılmaq felinin əsas mənası "tapmaq" feli ilə sıx bağlıdır və "tapmaq" felinin məchul növüdür. Lakin sadəcə "tapılmaq" "tapmaq"ın passiv forması kimi təqdim edilməməlidir, çünki özünəməxsus nüanslar ehtiva edir. "Tapılmaq", itmiş, axtarılan, gizli və ya bilinməyən bir şeyin aşkarlanması, kəşf edilməsi, və ya yerinin, mövcudluğunun təsdiq olunmasını bildirir. Bu aşkarlanma fəaliyyəti həm özbaşına baş verə bilər (məsələn, təsadüfən itmiş əşyanın tapılması), həm də axtarış nəticəsində baş verə bilər (məsələn, axtarılan şəxsin tapılması).

Mənasının dərinliyinə nəzər saldıqda, "tapılmaq" feli həm fiziki, həm də məcazi mənada işlənə bilər. Fiziki mənada itmiş əşyaların, insanların tapılmasından bəhs edir: "İtən sənədlər tapıldı.", "Axtardığım kitab tapıldı.", "Meşədə azmış uşaqlar tapıldı." kimi nümunələrdə olduğu kimi. Məcazi mənada isə həll olunmayan problemlərin, cavablarının, yeni kəşflərin ortaya çıxmasını ifadə edir: "Xəstəliyə qarşı yeni dərmanlar tapılmışdır.", "Məsələnin həlli tapıldı.", "Sirrin açarı tapıldı.".

Felin mənşəyini nəzərə alsaq, "tapmaq" kökünə "-ıl" məchul şəkilçisinin əlavə olunması ilə əmələ gəldiyini görürük. Bu şəkilçi, fəaliyyətin subyektinin deyil, obyektinin önə çəkildiyini göstərir. Yəni, diqqət "tapılan" şeyə yönəldilir. "Tapılmaq" feli müxtəlif zamanlarda və cümlə növlərində işlənə bilir: "Tapılacaq", "tapılırdı", "tapılmamışdı", "tapılmayacaq" kimi formaları mövcuddur və hər biri özünəməxsus zaman və məna çalarlarını əks etdirir.

Qısaca olaraq, "tapılmaq" feli itmiş, gizli, axtarılan bir şeyin aşkarlanması, kəşf edilməsi və ya yerinin, mövcudluğunun təsdiqlənməsini bildirən, həm fiziki, həm də məcazi mənalarda işlənə bilən, "tapmaq" felinin məchul formasıdır. Bu fərqli kontekstlərdə işlənməsi felin mənasını daha da zənginləşdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz