Tar-qaval sözü Azərbaycan dilində, əsasən, klassik musiqi alətlərinin ifa olunduğu ansamblı və ya bu ansamblın ifa etdiyi musiqi növünü ifadə edir. Lüğətlərdə sadəcə "top" kimi təqdim olunması, mənanın tam dolğunluğunu əks etdirmir. "Top" sözü burada alətlərin bir araya gələrək meydana gətirdikləri səs və ya musiqi məcmusunu ümumiləşdirilmiş şəkildə ifadə edir. Ancaq "tar-qaval" spesifik bir ifadədir və sadəcə "top" sözü ilə əvəz edilməsi, ifadənin mədəni və musiqi kontekstini itirməsinə səbəb olur.
Terminin mənşəyi, tar və qaval alətlərinin birgə ifa olunmasından irəli gəlir. Bəzən kamançanın da əlavə olunduğu hallar müşahidə olunur. Beləliklə, "tar-qaval" üç əsas alətin birlikdə çalındığı bir musiqi qrupunu və ya bu qrupun ifa etdiyi musiqi növünü təsvir edir. Bu musiqi ansamblı Azərbaycanın milli musiqi mədəniyyətində mühüm yer tutur və əsasən xalq musiqisinin ifasında istifadə olunur.
Cümlələrdə işlənmə nümunələri:
- Toy məclisində canlı tar-qaval səsləri hər kəsi valeh etdi.
- Konsertdə ənənəvi tar-qaval ifası böyük maraqla qarşılandı.
- O, uşaqlıqdan tar-qaval musiqisinə həvəs göstərirdi.
- Bakıda keçirilən musiqi festivalında bir neçə tar-qaval qrupu çıxış etdi.
Göründüyü kimi, "tar-qaval" sadə bir "top" mənasından daha geniş bir mənaya malikdir. Bu söz, konkret musiqi alətlərini və onların birgə ifa üsulunu, eyni zamanda, Azərbaycanın milli musiqi ənənələrini əks etdirən mədəni bir anlayışı özündə ehtiva edir.