Tarazlaşmaq sözü Azərbaycan dilində geniş məna kəsb edən bir feldir. Əsas mənası, qarşılıqlı təsirlərin nəticəsində müəyyən bir vəziyyətin bərabər, sabit və uyğun hal almasını ifadə edir. Yəni, müxtəlif qüvvələr, amillər və ya miqdarlar arasında tarazlığın, müvazinətin yaranmasını bildirir.
Daha geniş mənada, "tarazlaşmaq" fiziki, kimyəvi, iqtisadi, sosial və ya hətta emosional sahələrdə bərabərliyin, uyğunluğun və sabitliyin təmin olunmasını ifadə edə bilər. Məsələn, fiziki tarazlıq bədənin müəyyən bir vəziyyətdə sabit qalmasını, kimyəvi tarazlıq isə bir reaksiyanın müəyyən bir nisbətdə davam etməsini göstərir. İqtisadi tarazlıq isə tələb və təklifin bərabərləşməsi, sosial tarazlıq cəmiyyətdə müxtəlif qruplar arasında sabit əlaqələrin mövcudluğu deməkdir. Emosional tarazlıq isə insanın ruhi vəziyyətinin sabitliyini, mənfi və müsbət duyğuların taraz halda olmasını bildirir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "taraz" sözünün fars mənşəli olduğunu görərik. "Taraz" sözü "bərabər", "müvazinətli" mənalarını verir. "-laşmaq" isə fellərə mənsubiyyət bildirən bir şəkilçidir. Beləliklə, "tarazlaşmaq" sözü "bərabərləşmək", "müvazinətə gəlmək", "sabit vəziyyətə düşmək" kimi mənaları əhatə edir.
Cümlə içində istifadəsi:
- Bədəninin qida maddələrinin tarazlaşması üçün sağlam qidalanmalıdır.
- Büdcəni tarazlaşdırmaq üçün xərclərə nəzarət etməliyik.
- Cəmiyyətdə sosial tarazlığı qorumaq vacibdir.
- Ruh halını tarazlaşdırmaq üçün idmanla məşğul olur.
- Kimyəvi reaksiya tarazlaşdıqdan sonra yeni maddələr əmələ gəldi.
Göstərilən nümunələrdən də göründüyü kimi, "tarazlaşmaq" sözü müxtəlif kontekstlərdə işlənə bilər və hər dəfə də özünəməxsus bir məna kəsb edir. Lakin ümumi mənada, hər zaman müvazinətin, bərabərliyin və sabitliyin təmin olunmasını bildirir.