Tarifləşdirilmə sözü "tarifləşdirilmək" fellərinin məsdəridir və əsasən iqtisadiyyat, maliyyə və hüquq sahələrində işlənir. "Tarif" sözünün mənasından irəli gələrək, tarifləşdirilmə müəyyən bir məhsul, xidmət və ya əməliyyata dair qiymətlərin, rüsumların və ya vergilərin rəsmi olaraq müəyyən edilməsi və sistemləşdirilməsi prosesini ifadə edir. Bu proses, ədalətli rəqabət şəraitini yaratmaq, bazarın tənzimlənməsini təmin etmək və dövlət gəlirlərini artırmaq məqsədilə həyata keçirilir.
Tarifləşdirilmənin əhatə etdiyi sahələr çox genişdir. Məsələn, idxal-ixrac əməliyyatlarında gömrük tarifləri, nəqliyyat xidmətlərində nəqliyyat tarifləri, kommunal xidmətlərdə (su, qaz, elektrik enerjisi) tariflər, poçt xidmətlərində poçt tarifləri, telekommunikasiya xidmətlərində rabitə tarifləri və s. tarifləşdirilməyə məruz qalır. Bu tariflərin müəyyən edilməsi müxtəlif amillərdən, o cümlədən istehsal xərclərindən, bazar tələb-təklifindən, dövlət siyasətindən və beynəlxalq standartlardan asılıdır.
Tarifləşdirilmə prosesi, adətən, müvafiq qurumlar tərəfindən, məsələn, hökumət orqanları, nazirliklər və ya müstəqil tənzimləyici orqanlar tərəfindən həyata keçirilir. Bu proses, əvvəlcədən müəyyən edilmiş meyarlar və qaydalar əsasında aparılır və şəffaflıq prinsipinə əsaslanır. Tariflərin dəyişdirilməsi də ciddi prosedur və qaydalara əməl olunmaqla həyata keçirilir və əhalinin və iqtisadiyyatın maraqları nəzərə alınır.
Cümlədə işlənmə nümunələri:
- Yeni qaz tariflərinin tarifləşdirilməsi uzun müzakirələrə səbəb oldu.
- Ölkədə elektrik enerjisinin tarifləşdirilməsi ədalətli şəkildə həyata keçirilməlidir.
- Dövlət qurumları idxal mallarının tarifləşdirilməsi üzrə yeni qaydalar qəbul etdi.
- Kommunal xidmətlərin tarifləşdirilməsi əhalinin sosial rifahını nəzərə almalıdır.
Qeyd edək ki, "tarifləşdirilmə" sözü yalnız iqtisadi kontekstdə deyil, bəzi hallarda daha geniş mənada, məsələn, işçilərin əmək haqlarının təsnifatı və ya təsnifatlı şəkildə ödənilməsi prosesi üçün də istifadə oluna bilər, lakin bu, daha az yayılmışdır.