Tavanalı sifəti Azərbaycan dilində "maddi imkanı olan, varı, pulu, dövləti olan; pullu, dövlətli, varlı" mənasında işlənir. Lüğətlərdəki bu tərif, sözün əsas mənasını əks etdirsə də, onun kontekstdən asılı olaraq daha incə nüansları da ehtiva edə biləcəyini nəzərə almamaq olmaz.
Etimalogiyasına nəzər salsaq, "tavan" sözünün "üst, zirvə, hədd" mənalarını daşıdığını görərik. Beləliklə, "tavanalı" sözü, maddi vəziyyətin yüksək həddə çatdığını, yəni insanın var-dövlətinin, imkanlarının çoxluğunu və bol olduğunu ifadə edir. Sadəcə "varlı" olmaqdan daha çox, "bol var-dövlətə malik olmaq", "varlılığın zirvəsində olmaq" mənasını verir.
Misal üçün, "tavanalı adam" ifadəsi, sadəcə olaraq pulu olan bir insanı deyil, həyatında istədiyi hər şeyə sahib olmaq imkanına malik, maddi cəhətdən çox rahat yaşayan bir şəxsi ifadə edir. "Tavanalı ailə" isə varlı və imkanlı bir ailəni, "tavanalı bir həyat" isə lüks və rahat bir həyat tərzinin təsvirini vermək üçün işlənə bilər.
Sözün işlənməsindəki nüansları aydınlaşdırmaq üçün verilmiş nümunə cümləyə qayıdaq: "Mən bu fikirdəyəm ki, biz daha iri, tavanalı və güclü bir kolxoz olacağıq." Bu cümlədə "tavanalı" sözü, kolxozun maddi gücünü, onun geniş imkanlarını və inkişaf potensialını vurğulayır. Sadəcə "varlı" sözünün işlənməsi, bu mənanı tam olaraq çatdırmayacaqdı. "Tavanalı" sözü burada, kolxozun potensialının həddən artıq olmasını, onun böyük imkanlara malik olmasını daha effektli şəkildə göstərir.
Nəticə olaraq, "tavanalı" sözü "varlı" sözünün sinonimi olsa da, daha güclü, daha təsirli və kontekstdən asılı olaraq daha çox məna çaları ehtiva edən bir sözdür. Onun mənası sadəcə maddi imkanlarla məhdudlaşmır, həm də bu imkanların miqyasını, həcmini, hətta müəyyən bir zirvəyə çatmasını ifadə edir.