izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tay sözü Azərbaycan dilində çoxmənalı söz olub, əsasən "yük" mənasında işlənir. Lüğətlərdə sadəcə "kisəyə, yeşiyə və s.-yə qablaşdırılmış yük" kimi izahı qeyd olunsa da, istifadə sahəsinə görə mənası daha genişdir. Əslində, "tay" sözü müəyyən miqdarda toplanmış və bir yerə yığılmış yük, əşya və ya maddəni ifadə edir. Bu miqdar konkret olmaya bilər, lakin ümumiyyətlə, daşınması və ya saxlanması üçün müəyyən bir vahid kimi qəbul edilir. "Tay" sözü həm də həcmi və çəkisi ilə fərqlənən yükləri təsvir etmək üçün istifadə olunur. Məsələn, "bir tay taxıl", "bir tay odun" kimi ifadələr bu mənanı əks etdirir.

Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, türk dillərindəki "tay" kökünün "bərabər", "oxşar" mənalarını daşıdığını görərik. Yəni, "tay" sözü ilə ifadə olunan yüklər həm də öz aralarında müəyyən bir oxşarlığa, bərabərliyə malik ola bilərlər. Məsələn, eyni ölçülü kisələrə qablaşdırılmış mallar, eyni cür bağlanmış odun dəstələri və s. Belə hallarda "tay" sözü həm miqdarı, həm də oxşarlığı ifadə edir.

Misal cümlələrdə istifadəsinə baxaq: "Hər birinə ağır taylar çatdılar." cümləsində "tay" sözü böyük və ağır yükləri ifadə edir. "Q.Zakir. …Gah da Aşqabadda Hacı Zeynalabdın Tağıyevin doqquz tay malı…" cümləsində isə "tay" sözü Tağıyevin çoxlu miqdarda malını ifadə edir. Bu cümlələrdə "tay" sözünün həm miqdar, həm də miqdarın böyüklüyü mənasını daşıdığı görünür. Digər misal olaraq, "bir tay quru meyvə", "bir tay yem", "bir tay qum" ifadələrini göstərmək olar. Bu ifadələrdə də "tay" sözü müəyyən miqdarda toplanmış maddəni bildirir.

Qısacası, "tay" sözü sadəcə qablaşdırılmış yük deyil, müəyyən bir miqdarda toplanmış, daşınması və ya saxlanması üçün bir vahid kimi qəbul edilən hər hansı bir yük, əşya və ya maddəni ifadə edir. Həmin yükün eyni ölçülü və ya oxşar xüsusiyyətlərə malik olması da mümkündür.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz