Taytımaq (f.) sözü Azərbaycan dilində əsasən "axsamaq" mənasında işlənir. Lakin bu izah tam və dəqiq deyil. Çünki "taytımaq" sadəcə fiziki bir əngəl səbəbindən axsamaq deyil, həm də məcazi mənada, bir işin, hərəkətin, inkişafın ləngiməsi, gecikməsi, maneəyə rast gəlməsi mənasında da işlənə bilər. "Axsamaq" daha çox fiziki məhdudiyyətə, əzələ-skelet sisteminin probleminə işarə edir. "Taytımaq" isə daha geniş bir kontekstdə işlənə bilər.
Etimalogiyasına nəzər salsaq, "tay" kökü "yavaş, ləng" mənasını verir və "tımaq" felinin əlavə olunması ilə "yavaşlamaq, ləngimək, gecikmək" mənası əldə edilir. Bu mənada, "taytımaq" hərəkətin sürətini, ritmini pozan hər hansı bir amilin varlığına işarə edir. Bu amil həm fiziki (məsələn, ayaqda əmələ gəlmiş bir yaradan doğan axsama) həm də qeyri-fiziki (məsələn, bir layihənin maliyyə çatışmazlığı səbəbiylə ləngiməsi) ola bilər.
Cümlə içində istifadəsinə nümunələr:
- Ayağı sınıq olduğundan, çox taytıyırdı. (Fiziki axsama)
- Layihənin icrası büdcə məsələləri səbəbindən taytımırdı. (İşin ləngiməsi)
- İqtisadiyyatın inkişafı müxtəlif maneələrdən ötəri taytımırdı. (İnkişafın ləngiməsi)
- Yaşlı qadın yaşından ötəri bir az taytıyırdı. (Yaşla bağlı fiziki ləngimə)
Beləliklə, "taytımaq" sözünün mənası sadəcə "axsamaq"la məhdudlaşdırıla bilməz. O, daha geniş bir kontekstdə, hərəkətin, inkişafın və ya prosesin ləngiməsini, gecikməsini ifadə etmək üçün istifadə olunur. Sözün etimologiyası və cümlə içində istifadəsi bu geniş mənanı təsdiq edir.