izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Tersiya sözü latın mənşəli olub, "tertia" sözündən götürülmüşdür. "Tertia" isə "üçüncü" mənasını verir. Bu etimoloji kökdən irəli gələrək, Azərbaycan dilində iki əsas mənada işlədilir:

1. Musiqi terminologiyasında: Tersiya diatonik qammanın üçüncü pilləsini təmsil edir. Daha dəqiq desək, əsas notdan hesablanan üçüncü intervaldır. Bu intervalın iki növü vardır: böyük tersiya (əsas notla üçüncü not arasında dörd yarım ton) və kiçik tersiya (əsas notla üçüncü not arasında üç yarım ton). Tersiya musiqi əsərlərinin harmonik strukturunda mühüm rol oynayır və akkordların qurulmasında, melodiyanın inkişafında əhəmiyyətlidir. Məsələn: "C dur major akkordunda C-dan E-yə qədər olan interval böyük tersiyadır". Və ya "Am akkordunda A-dan C-yə qədər olan interval kiçik tersiyadır".

2. Vaxt ölçüsü kimi (köhnəlmiş): Tarixən, tersiya saniyənin 1/60 hissəsini ifadə edirdi. Bu termin hal-hazırda elm və texnologiya sahələrində istifadə olunmasa da, tarixi kontekstdə vaxt ölçmə sistemində onun mövcudluğu qeyd olunmalıdır. Bu mənada "Tersiya saniyənin altmışda bir hissəsidir" deyə bilərik. Lakin bu istifadə forması çox nadirdir və demək olar ki, köhnəlmiş hesab olunur, əsasən musiqi terminologiyasında işlədilir.

Qeyd etmək lazımdır ki, sözün ikinci mənası birinci mənası qədər geniş yayılmayıb və əsasən spesifik tarixi kontekstlərdə rast gəlinir. Sözün əsas mənası və əhatə dairəsi musiqi terminologiyası ilə bağlıdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz