Tədiyə (ər. tədıyə تَدْيِيَة - ödəmə, yerinə yetirmə) sözü Azərbaycan dilində əsasən maliyyə sahəsində işlənən bir termindir. Lüğətlərdəki "mal, ödəmə, ödənmə; ödənilən məbləğ" tərifi sözün mənasını qismən əhatə etsə də, daha geniş və dəqiq bir izah tələb edir. Tədiyə, bir öhdəliyin, borcun və ya maliyyə yükünün tamamilə və ya qismən yerinə yetirilməsi deməkdir. Bu, yalnız pul ödəməklə deyil, həmçinin əşya, xidmət və ya digər dəyərlərlə də həyata keçirilə bilər.
Tədiyənin əsas xüsusiyyətlərindən biri də onun konkretliyidir. Yəni, tədiyənin nə üçün edildiyi, nə qədər edildiyi və necə edildiyi dəqiq olmalıdır. Məsələn, "Tədiyə borcu" ifadəsi konkret bir borcun ödənilməsi ehtiyacını ifadə edir. Bu borc hər hansı bir maliyyə öhdəliyi, kredit, alış-veriş, vergi və s. ola bilər. "Tədiyə etmək" fellisi isə bu borcun ödənilməsi hərəkətini bildirir. Sözün bu kontekstdə istifadəsi, əməliyyatın başa çatdığını və öhdəliyin yerinə yetirildiyini göstərir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, ərəb dilindən götürülmüş olduğunu görürük. تَدْيِيَة (tədiyə) felinin kökü دَوَّى (dəvvə) olub, "səs vermək, əks-səda vermək" mənasını verir. Lakin, maliyyə kontekstində istifadəsində bu məna birbaşa əks olunmur. Daha çox, "yerinə yetirmək, həll etmək" mənası önə çıxır. Belə ki, borcun ödənilməsi, əslində, maliyyə öhdəliyinin "səsini kəsmək", yəni onu aradan qaldırmaq deməkdir.
Müxtəlif cümlələrdə tədiyə sözünün işlənməsinə nümunələr:
- Müqaviləyə əsasən, tədiyənin son tarixi 30 sentyabr idi.
- Şirkət bütün tədiyələri vaxtında həyata keçirir.
- Tədiyə məbləği bank hesabına köçürüldü.
- Tədiyəni nağd şəkildə etmək istəyirəm.
- Mənzilin tədiyəsini tamamladıqdan sonra açarları alacağıq.
Yekun olaraq, "tədiyə" sözü Azərbaycan dilində maliyyə əməliyyatlarının yerinə yetirilməsi, borcun ödənilməsi və öhdəliklərin tamamlanması mənasında işlənən, ərəb mənşəli bir termindir. Sadəcə "ödəmə" sözünün sinonimi deyil, daha geniş və dəqiq məna kəsb edir.